Ayışmaq (f.): Bu söz, əsasən şifahi nitqdə işlənən və "gözü ayışmaq" ifadəsi ilə daha çox rast gəlinən bir Azərbaycan sözüdür. Sadəcə "gicişmək" kimi tərcümə etmək isə onun zəngin mənasını tam əks etdirmir.
Daha dəqiq ifadə etmək üçün "ayışmaq"ın mənasını iki əsas aspektdə araşdıraq: Birincisi, fiziki görmə qabiliyyətinin zəifləməsi ilə bağlıdır. Gözün yorğunluqdan, işıqlanmadan və ya digər səbəblərdən qıcıqlanması, bulanması, hətta müvəqqəti görmə qabiliyyətinin azalması "gözü ayışmaq" ifadəsində öz əksini tapır. Bu mənada, "ayışmaq" "qıcıqlanmaq", "sızlamaq", "bulanmaq" sözlərinə yaxındır.
İkincisi isə, "ayışmaq" ruh halını da ifadə edə bilər. Bu zaman, "gözü ayışmaq" ifadəsi, bir şeyə həddindən artıq baxmaqdan, həddən artıq emosional təsir altında qalmaqdan, yəni bir növ "həddən artıq yüklənmədən" söhbət gedir. Belə hallarda insanın nəzəri bulanır, diqqəti səpələnir, ətrafındakıları aydın görməkdə çətinlik çəkir. Bu mənada, "ayışmaq" "dəli olmaq", "qıcıqlanmaq" mənasına yaxın olsa da, daha çox "ruhən yorğunluq" və ya "dərin düşüncənin təsiri"nə işarə edir.
Nəticə olaraq, "ayışmaq" sözünün mənasını sadəcə "gicişmək" ilə əvəz etmək kifayət deyil. Həm fiziki, həm də psixoloji mənaları əhatə edən bu söz, kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edir və Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarını zənginləşdirən nadir sözlərdəndir.