izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sızlamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "sızıldamaq" kimi izah edilməkdən daha geniş və dəqiq şəkildə təhlil edilməlidir. "Sızıldamaq" daha çox incə, davamlı, nəğməli bir səs ifadə edərkən, "sızlamaq" daha güclü, kəskin, birdəfəlik və ya qısa müddətli bir əzab, ağrı və ya kədər ifadə edir. Həmçinin "sızıldamaq" daha çox fiziki bir səsə aid ola bilsə də, "sızlamaq" daha çox daxili bir hissi, ruhi bir acını təsvir edir.

Etimoloji baxımdan, "sızlamaq" felinin kökü "sız-" morfemindən törəyir. Bu morfem, bir şeyin daxilə, içinə nüfuz etməsi, dərinə işləməsi mənasını verir. Beləliklə, "sızlamaq" həm fiziki, həm də metaforik olaraq bir hissin, ağrının, kədərin ürəyə, qəlbin dərinliklərinə nüfuz etməsini, dərinə işləməsini ifadə edir. Bu, "sızıldamaq"dan fərqli olaraq, daha intensiv və nüfuz edici bir təsvir yaradır.

Misallar üzərindən baxaq: "Muradın qəlbi [qəbirlərin] bu halına sızladı" cümləsində qəbirlərin səhnəsinin yaratdığı dərin kədər və acı Muradın qəlbinə birdəfəlik, güclü bir təsir göstərmişdir. Bu təsir o qədər dərindir ki, hətta nəğməli bir səs kimi deyil, daha çox daxildən gələn, iç aləmini sarsıdan bir acı kimi təsvir olunur. İkinci misal olan "İçimdə sızladı bir yanıq kaman"da isə yanıq kamanın ifadə etdiyi kədər, ağrı şairin daxili aləmini dərin şəkildə yaralayır. Bu, uzun sürən bir sızıldamaq deyil, birdən-birə ortaya çıxan, dərin əzabı simvolizə edən bir hissidir.

Nəticə olaraq, "sızlamaq" felinin mənası "sızıldamaq"dan daha dərin, daha intensiv bir hissi, əsasən də qüsurlu, kəskin və dərin bir əzab və ya ağrını ifadə edir. Bu fərq həm sözün etimologiyasında, həm də onun müxtəlif cümlələr içində istifadəsində özünü göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz