izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Azıtmaq sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında "azdırmaq" feli ilə sinonim kimi işlənir. Lakin sadəcə "azaltmaq" mənası ilə kifayətlənmək, bu sözün ifadə etdiyi incəlikləri və çalarları əks etdirməz. Azıtmaq, bir şeyin miqdarını, həcmını, intensivliyini azaltmaqdan kənara çıxaraq, daha çox hədəfdən yayınma, yönü dəyişmə, əsas xəttdən kənara çıxma mənasını da özündə ehtiva edir.

Məsələn, "diqqətini azıtmaq" ifadəsində azıtmaq, diqqətin başqa bir obyektə yönəlməsini, əsas məsələdən yayındırılmasını ifadə edir. Bu mənada, azıtmaq sadəcə kəmiyyət dəyişikliyindən deyil, daha çox keyfiyyət dəyişikliyindən, yön dəyişməsindən bəhs edir. "Yolunu azıtmaq" ifadəsində də oxşar bir vəziyyət müşahidə olunur; burada doğru yoldan sapma, yanlış istiqamətə yönəlmə mənası ön plana çıxır.

Beləliklə, azıtmaq sözünün mənasını tam olaraq anlamaq üçün yalnız "azaltmaq" mənası ilə kifayətlənməmək lazımdır. O, bir şeyin miqdarını, intensivliyini azaltmaqla yanaşı, həm də onun istiqamətini, yönünü, hədəfini dəyişmək, səhv istiqamətə yönəltmək mənasını da ehtiva edir. Bu çoxcəhətlilik, azıtmaq sözünün Azərbaycan dilindəki ifadə qüdrətini və zənginliyini göstərir.

Maraqlı bir məqam da odur ki, "azıtmaq" sözü tez-tez məcazi mənada da işlədilir. Məsələn, bir insanın əxlaqını, inanclarını azıtmaq, onu doğru yoldan çıxarmaq mənasında işlədilə bilər. Bu isə sözün daha geniş kontekstdə anlaşılmasını tələb edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz