Baxmaq felinin mənası, sadəcə "bir şeyi görmək üçün gözlərini ona dikmək"dən daha geniş və çoxcəhətlidir. Azərbaycan dilinin zənginliyi bu sözün müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb etməsinə imkan verir. Əsas məna olaraq, baxmaq həqiqətən də görmək əməlidir, lakin bu əməlin arxasında bir sıra niyyət, duyğu və hətta fəlsəfi təfəkkür gizlənə bilər.
Birincisi, baxmaq sadəcə vizual qavrayışı ifadə edə bilər: "Şəklə baxmaq", "Yola baxmaq", "Uşağa baxmaq". Bu hallarda diqqət yönəlməsinin intensivliyi və məqsədi nisbətən sadədir. Görmək, qavramaq əsas məqsəddir.
İkincisi, baxmaq, gözlərin yönəlməsindən kənara çıxaraq, bir növ araşdırma, tədqiq etmə, mühakimə etmə mənasını da özündə cəmləşdirə bilər. "Məsələyə baxmaq", "Vəziyyətə baxmaq", "İşə baxmaq" ifadələrində sadəcə görmək deyil, həm də dəyərləndirmək, təhlil etmək, başa düşmək hərəkətləri ön plana çıxır. Burada baxmaq fəaliyyətinə təhlili, düşüncəni də əlavə etmək lazımdır.
Üçüncüsü, baxmaq duyğuların ifadəsində də geniş istifadə olunur. "Ona sevgiylə baxmaq", "Qəzəblə baxmaq", "Təəccüblə baxmaq" kimi ifadələr gözlərin yönəlməsindən daha çox, daxili hisslərin ifadəsində əsas rol oynayır. Bu halda baxmaq, sadə bir fiziki hərəkət deyil, daxili dünyanın bir təzahürüdür.
Nəticə olaraq, "baxmaq" fəli sadə görünüşünə baxmayaraq, Azərbaycan dilində çox zəngin və çoxmənalı bir sözdür. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq sadə bir görmə əməlindən mürəkkəb duyğu və düşüncə ifadəsinə qədər dəyişə bilir. Bu, dilin zənginliyini və ifadə imkanlarını göstərən əyani nümunələrdəndir.