Bakteriya (yun. bakterion – çöp) – mikroskopik ölçülərə malik, birhüceyrəli, prokaryot (hüceyrə nüvəsi və membranlı orqanelləri olmayan) orqanizmlər qrupudur. Adətən, adi gözlə görünməyən bu canlılar, Yer kürəsinin demək olar ki, hər yerində – torpaqda, suda, havada, hətta digər canlı orqanizmlərin daxilində və üzərində geniş yayılmışdırlar. Onların ölçüləri bir neçə mikrometrdən (bir millimetrin min də biri) tutmuş, bəzi hallarda onlarla mikrometrə qədər dəyişə bilir.
Bakteriyaların quruluşu olduqca sadə olsa da, metabolizmaları çox müxtəlifdir. Bəziləri fotosintez yolu ilə öz qidasını istehsal edir, bəziləri isə üzvi maddələrlə qidalanır. Onların həyat tərzi də müxtəlifdir: bəziləri avtotrof (özü qidasını yaradan), bəziləri isə heterotrof (başqa orqanizmlərdən qidalanan) ola bilər. Bəzi bakteriyalar oksigensiz (anaerob) mühitdə, bəziləri isə oksigenli (aerob) mühitdə yaşayırlar.
Bakteriyaların əksəriyyəti insan sağlamlığı üçün zərərsizdir və hətta faydalıdır. Məsələn, bağırsaq florasında yer alan bəzi bakteriyalar qida maddələrinin həzmində iştirak edir, vitamin sintezində rol oynayır və immun sisteminin inkişafına kömək edir. Lakin, bəzi bakteriya növləri xəstəlik törədicidir və müxtəlif infeksiyalara səbəb ola bilərlər. Bu xəstəliklər arasında pnevmoniya, vərəm, xorə və digər bir çox ciddi xəstəliklər var.
Bakteriyaların tədqiqi mikrobiologiya elminin əsasını təşkil edir. Onların tədqiqi sayəsində müxtəlif xəstəliklərin müalicəsi üçün antibiotiklər və digər dərman preparatları yaradılmışdır. Həmçinin, bakteriyalar müxtəlif sənaye proseslərində, məsələn, qida məhsullarının istehsalında, biotexnologiya və bioremediasiya sahələrində geniş istifadə olunur.
Beləliklə, "bakteriya" termini sadəcə xəstəlik törədici mikroskopik orqanizm mənasından daha geniş bir anlayışı əhatə edir. Bu, Yer kürəsinin ekosistemlərinin əsas tərkib hissəsi olan, müxtəlif funksiyalara malik, çoxsaylı və müxtəlif növləri olan bir canlılar qrupudur.