Balalayka (rus. балалайка): Üç simli, rus mənşəli bir çalğı alətidir. Adının mənşəyi qədim türk sözü olan "bala" (uşaq) və "-layka" (kiçik, balaca) şəkilçisindən yaranmış ola bilər. Bu, balalaikanın kiçik bir musiqi aləti olmasını əks etdirir. Ancaq dilçilər arasında bu məsələdə tam bir fikir birliyi yoxdur.
Tarix boyu sadə bir kənd aləti olaraq başlayan balalayka, 19-cu əsrin sonlarında Rusiyada ciddi bir yenidən baxışdan keçmişdir. Vasili Vasil'yeviç Andreyev adlı bir musiqiçi tərəfindən modernləşdirilərək daha yaxşı səs keyfiyyətinə və daha geniş ton diapazonuna sahib bir formaya salınmışdır. Andreyev balalaikanın formasını və quruluşunu dəyişdirmiş, bununla da onun musiqi imkanlarını genişləndirmişdir.
Müasir balalayka üçbucaq formasına malikdir və adətən ağacdan hazırlanır. Üç simi müxtəlif materiallardan (adətən polad) hazırlanır və əsasən üç simli olmaqla yanaşı, beş və ya daha çox simli balalaika növləri də mövcuddur. Balalaikanın səsi aydın, əlçatan və xoşdur; rus xalq musiqisində geniş istifadə olunmaqla yanaşı, klassik və müasir musiqi əsərlərində də yer alır.
Balalayka yalnız Rusiya ilə məhdudlaşmayan bir alətdir. Onun geniş istifadəsi sayəsində dünyanın müxtəlif ölkələrində də populyarlıq qazanmış və müxtəlif musiqi janrlarında özünə yer tapmışdır. Saz, tar, tənbur və dombra kimi digər simli çalğı alətləri ilə bənzərliklərə malikdir, lakin özünəməxsus səsi və xüsusiyyətləri ilə seçilir. Balalaikanın musiqi tarixindəki yeri daha dərindən araşdırıldığında, onun sadə görünüşünün arxasında zəngin bir tarix və musiqi imkanlarının gizləndiyini görə bilərik.