Bandaj [fr. bandage] – Tibbdə və idmanda geniş istifadə olunan, müxtəlif materiallardan (elastik parça, lateks, neopren və s.) hazırlanmış, bədənin müəyyən hissəsini sıxmaq, dəstəkləmək və ya zədələnmələrdən qorumaq üçün nəzərdə tutulmuş elastik sarğı və ya kəmərdir. Onun əsas funksiyası bədənin zədələnmiş və ya zəif hissələrini sabitləşdirmək, hərəkətin məhdudlaşdırılması ilə ağrıları azaltmaq və sağalma prosesini sürətləndirməkdir.
Bandağın tətbiq sahəsi olduqca genişdir. Məsələn, qarın əzələlərinin dəstəklənməsi üçün istifadə olunan bandaçlar, hamiləlik dövründə artan qarın həcminin yaratdığı yükü azaltmaq, əzələlərin gərginliyini aradan qaldırmaq məqsədilə istifadə olunur. İdmanda isə, bandaçlar əzələlərin qorunması, oynaqların sabitləşdirilməsi və zədələnmələrin qarşısının alınması üçün vacib bir vasitədir. Ayaq biləyi, diz, dirsək və çiyin kimi oynaqların dəstəklənməsi üçün xüsusi dizayn edilmiş bandaçlardan istifadə olunur. Bu, xüsusilə yüksək fiziki yüklənməni əhatə edən idman növlərində əhəmiyyətlidir.
Müxtəlif növ bandaçlar mövcuddur: elastik, sıxılma, kompressiya, istilik verən, elastik olmayan və s. Hər birinin özünəməxsus xüsusiyyətləri və tətbiq sahəsi var. Məsələn, kompressiya bandaçları qan dövranını yaxşılaşdırmaq, şişkinliyi azaltmaq və əzələlərin daha tez bərpa olunmasına kömək edir. İstifadə olunan material, ölçü və sıxlıq zədənin növü və ciddiyyətinə uyğun olaraq seçilməlidir. Düzgün istifadə edilmədiyi təqdirdə, bandaç zərərli ola bilər, buna görə də həkim məsləhəti məsləhət görülür.
Qeyd edək ki, bandaç yalnız bir müalicə üsulu deyil, həm də zədələnmənin qarşısının alınması üçün profilaktik vasitədir. Dünyanın bir çox ölkələrində geniş istifadə olunan bandaçlar, sağlamlığın qorunmasında və idmançıların performansının yaxşılaşdırılmasında əvəzsiz rol oynayır. Onun effektivliyi düzgün seçilməsindən və istifadə qaydalarına əməl olunmasından asılıdır.