Başıküllü sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində bədbəxt, yazıq, məzlum və fağır kimi mənalarda izah olunur. Lakin bu tərif, sözün ifadə etdiyi incə duyğuları tam əhatə etmir. Başıküllü, sadəcə bədbəxtlikdən daha çox, öz həyatında qarşılaşdığı çətinliklər və ədalətsizliyə məruz qalmış, köməksiz və çarəsiz qalmış bir insanın vəziyyətini təsvir edir.
Sözün tərkib hissələri "baş" və "küllü" olub, "küllü" kəlməsi "böyük", "çox" mənalarını daşıyır. Beləliklə, "başıküllü" sözünün mənasını "böyük başı olan", yəni "böyük əzabı, qayğısı olan" kimi də izah etmək olar. Bu açıqlama, sözün ifadə etdiyi dərin kədər və məyusluğu daha yaxşı əks etdirir. Başıküllü insan, sadəcə bir sıra problemlərlə üzləşmir, həyatının böyük bir hissəsini kədər, əzab və məyusluq içində keçirir.
Maraqlıdır ki, "başıküllü" sözü daha çox şifahi nitqdə istifadə olunur və yazılı ədəbiyyatda o qədər də geniş yayılmayıb. Bu isə sözün canlılığı və xalq arasında geniş yayılmış olmasını göstərir. Sözün emosional yüklənməsi və ifadə gücü, onu yazılı dilə nisbətən şifahi nitqdə daha təsirli edir.
Qısacası, "başıküllü" sözü, bədbəxtlik, yazıqlıq, məzlumluq və fağırılığın dərinliyini, insanın həyatındakı çətinliklərin ölçüsünü və onun köməksizliyini vurğulayaraq, bədbəxt insanın vəziyyətinə daha həssas və dəqiq bir baxış təqdim edir. Bu, sadəcə bir söz deyil, bir insanın həyat hekayəsini qısa və dəqiq ifadə edən bir metaforadır.