izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Başlı sifəti, əsasən "baş" sözü ilə bağlı olaraq iki əsas mənada işlənir. Birinci, əyani və həqiqi mənası "başa, təpəyə malik olmaq" deməkdir. Yəni, bir şeyin başı, təpəsi varsa, o, başlıdır. Bu, obyektlərə, quruluşlara və hətta bəzi abstrakt anlayışlara da aid edilə bilər. Məsələn, "başlı bir ağac", "başlı bir dağ", "başlı bir plan" kimi ifadələr bu mənanı əks etdirir. Bu mənada "başlı" sözü sadəcə fiziki varlığın varlığını bildirir.

İkinci, daha maraqlı və metaforik mənası isə "ağıllı, zehinli, çox bilikli" deməkdir. Bu məna, "baş" sözünün insanın ağıl və düşüncə mərkəzi kimi qəbul edilməsindən irəli gəlir. "Başlı adam" ifadəsi, sadəcə fiziki başı olan bir şəxsi deyil, ağıl, zəka və geniş biliyə malik olan, ağıllı və düşüncəli bir insanı təsvir edir. Bu mənada "başlı" sözü insanın intellektual qabiliyyətlərinə işarə edir.

Misal olaraq gətirilən şeir parçasında ("Dünən [Abbasın] evinə gələn kim imişsə, başlı adam imiş, “içərilərdən” gəlmişmiş") "başlı adam" ifadəsi ikinci mənada, yəni "ağıllı və nüfuzlu" şəxs mənasında işlənir. "İçərilərdən" gəlməsi də bu şəxsin yüksək vəzifəli və ya nüfuzlu olduğunu göstərir. Beləliklə, bu misal həm sözün metaforik mənasının necə işlədildiyini, həm də kontekstin sözün dəqiq mənasının anlaşılmasında əhəmiyyətini nümayiş etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz