Bayatlaşma, "bayatlaşmaq" felindən törəmiş bir isimdir və əsasən qida məhsullarının təzəliyini itirməsi, dadının və keyfiyyətinin dəyişməsi mənasını ifadə edir. Lakin bu terminin mənası daha geniş və çoxşaxəlidir. Sadəcə qida məhsulları ilə məhdudlaşmayan bayatlaşma, ümumiyyətlə, bir şeyin köhnəlməsini, təravətini itirməsini, cansızlaşmasını, maraqsızlaşmasını ifadə edir.
Məsələn, bir mədəniyyətin bayatlaşması onun yeniliyini, canlılığını, inkişafını itirməsi, ənənələrin sərtləşərək yeniliyə qapalı olması ilə əlaqələndirilə bilər. Eyni şəkildə, bir əsərin, bir şeirin və ya musiqi əsərinin bayatlaşması da onun zamanın tələblərinə uyğun gəlməməsi, əvvəlki təsirini itirməsi, dinləyici və ya oxucu üçün maraqsız hala gəlməsi deməkdir. Hətta bir insanın bayatlaşması belə mümkündür; bu zaman həmin şəxs monoton, cansız, yeniliyə açıq olmayan, təcrübə qazanmaqdan və inkişaf etməkdən uzaq bir vəziyyətdə ola bilər.
Bayatlaşma prosesi, əslində, zamanın təsiri ilə baş verən bir geriləmə, tənəzzül və ya degenerasiya prosesidir. Bu prosesin sürəti müxtəlif amillərdən asılıdır; məsələn, qida məhsullarında saxlama şəraiti, mədəniyyətdə sosial-iqtisadi dəyişikliklər, əsərlərdə isə zamanın estetik zövqlərinə uyğunluq kimi amillər bayatlaşma prosesinə təsir edir. Bayatlaşmanın qarşısını almaq üçün yeniliyə açıqlıq, davamlı inkişaf və təkmilləşmə, müasir tendensiyalarla uyğunlaşma çox əhəmiyyətlidir.
Beləliklə, bayatlaşma sadəcə bir söz deyil, dəyişikliklərə adaptasiya olunmaması nəticəsində baş verən bir prosesi ifadə edən çoxşaxəli bir anlayışdır. Bu anlayışın əhatə etdiyi sahələrin genişliyi onun tədqiqinin və müzakirəsinin vacibliyini vurğulayır.