izahlı lüğət 0 baxış 2 reaksiya Düzəliş

Baz (fars. mənşəli) - Azərbaycan dilində bəzi isimlərin sonuna əlavə edilərək, həmin ismin ifadə etdiyi şeyə qarşı güclü maraq, həvəs, hərislik və ya həddindən artıq bağlılıq ifadə edən şəkilçidir. Sadəcə olaraq "sevər" mənasından daha güclü, daha intensiv bir bağlılığı ifadə edir. Bu bağlılıq həm müsbət, həm də mənfi konnoatasiya daşıya bilər.

Məsələn, "şəkərbaz" sözü sadəcə şəkərə marağı olan deyil, şəkərə həris, şəkərsiz yaşaya bilməyən kəsə aid edilir. Eyni məntiq digər sözlərə də şamil edilir. "Pulbaz" sözündə pulu çox sevən, pul üçün hər şeyə hazır olan, pul qazanmaq və ya pul saxlamaq üçün hər cür yola baş vura bilən şəxs nəzərdə tutulur. Bu mənada, "baz" şəkilçisi sözün əsas hissəsinə emosional bir çalar əlavə edərək, onun mənasını dərinləşdirir və daha obrazlı hala gətirir.

"Baz" şəkilçisinin istifadəsinə dair maraqlı bir məqam da ondan ibarətdir ki, o, yalnız müəyyən isimlərlə birləşərək məna kəsb edir. Hər hansı bir ismə əlavə edilərək yeni bir söz yaratmaq mümkün deyil. Bu da onun dilin qrammatik quruluşunda xüsusi yer tutduğunu göstərir. Qısacası, "baz" sadəcə bir şəkilçi deyil, sözün mənasını dərinləşdirən, ona yeni bir emosional yük əlavə edən bir vasitədir.

Etimologiyasına nəzər salsaq, fars dilindəki kökü ilə bağlı olaraq, bu şəkilçinin qədim tarixə malik olduğu və Azərbaycan dilinin zəngin leksik ehtiyatına əhəmiyyətli töhfələr verdiyini görürük. Dilçilik baxımından da araşdırılması vacib olan bir elementdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz