izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Belədən-belə sözü Azərbaycan dilində bir yerə, bir yerdən o bir yerə, bir tərəfdən o biri tərəfə, bu yandan o yana, hər tərəfə, ətrafa yayılmış vəziyyətdə olmağı, səpələnmiş, qarışıq bir şəkildə hərəkət etməyi bildirir. Sadəcə "buradan ora" mənasından daha geniş olub, hərəkətin yönünün dəqiq müəyyən edilməməsini, dağınıq, nizamsız, təsadüfi bir hərəkətlilik və ya yayılma xarakterini vurğulayır.

Sözün mənası nümunələrdə daha aydın görünür: "Yük, minik çəkirsən belədən-belə" cümləsində yükün və ya minikin bir tərəfdən digərinə, nizamsız, təsadüfi şəkildə daşındığını görürük. Bu da qarışıqlığı, çətinliyi ifadə edir. "İşləmək olmaz, a canım, bir belə!" ifadəsində isə "belədən-belə" sözü işin qeyri-mümkünlüyünün səbəbini, dəqiq olaraq nəyin mane olduğunu bildirmədən, ümumi qarışıqlıq və çətinlik içində işləməyin qeyri-mümkünlüyünü ifadə edir.

Maraqlı bir tərəfi də ondadır ki, "belədən-belə" sözü məcazlı mənada da işlədilə bilir. Məsələn, fikirlərin, düşüncələrin qarışıq, nizamsız bir şəkildə cəmləşməsi, qərarın verilməsinin çətinləşməsi, hətta insanın əhvalının qeyri-sabitliyi və dəyişkənliyi belə bu ifadə ilə təsvir edilə bilər. Bu, sözün sadə görünüşünün arxasında gizlənən zəngin məna çalarlarını göstərir.

Beləliklə, "belədən-belə" sözü sadə bir məkan yönünü deyil, daha geniş bir məna spektri ehtiva edir: qarışıqlıq, nizamsızlıq, təsadüflülük, qeyri-müəyyənlik. Həm konkret, həm də məcazi mənalarda işlənərək, Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarını zənginləşdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz