izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bələn sözü Azərbaycan dilində, əsasən şifahi nitqdə və poetik əsərlərdə istifadə olunan bir termindir. Lüğətlərdə sadəcə "dağ döşündə tala" kimi izah olunsa da, mənası daha geniş və çoxşaxəlidir.

Bələn, sadəcə bir tala deyil, daha çox dağ yamacında, xüsusilə də dağların nisbətən düz, geniş hissəsində yerləşən otlaq sahəsini, yaxud da əkinə yararlı düzənliyi ifadə edir. Bu sahənin ətrafı adətən dik yamaclarla əhatə olunur və nisbətən düz, geniş olması səbəbindən otlaq və ya əkinçilik üçün əlverişlidir. Beləliklə, bələn, təbii relyefin yaratdığı, dağlıq ərazidəki kiçik bir düzənlik, təbii bir "terras" kimi təsəvvür edilə bilər.

Bayatı misalında olduğu kimi, "Bələndən endim düzə" ifadəsində bələn, dağ yamacından düzənliyə keçidin məkanı kimi təsvir edilir. Bu, bələnin coğrafi yerini və əhəmiyyətini daha aydın göstərir. Koroğlu dastanındakı misalda isə bələn, qoyun sürüsünün otarılması üçün əlverişli bir yer kimi qələmə verilir. Bu da bələnin əsas funksiyasını - otlaq və ya əkinçilik üçün əlverişli bir məkan olmasını vurğulayır.

Ümumiləşdirərək demək olar ki, bələn, dağlıq ərazilərdəki relyefin xüsusiyyətlərindən yararan, otlaq və ya əkinçilik üçün əlverişli olan, nisbətən düzənlik sahələrdir. Sözün mənası sadəcə "tala" ilə məhdudlaşdırılmamalı, onun coğrafi mövqeyi və funksiyası da nəzərə alınmalıdır. Bələn, Azərbaycanın dağlıq bölgələrinin təbii landşaftının tərkib hissəsi olaraq, həm də mədəniyyət və həyat tərzi ilə bağlıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz