Bəratəlqövl sözü köhnəlmiş bir termin olaraq, müasir Azərbaycan dilində "protokol" sözünün sinonimi kimi işlənir. Lakin sadəcə "protokol"un əvəzedicisi deyil, daha çox tarixi və rəsmi bir kontekstdə istifadə olunmuşdur. "Bərat" sözü özündə günahsızlığı, təmizliyi, təsdiqi ifadə etdiyi üçün "bəratəlqövl" ifadəsi, bir hadisə, fakt, ifadə və ya şahid ifadəsinin rəsmi qeydə alınmasını, təsdiqini və təsbitini əks etdirir.
Müasir "protokol" sözü daha geniş mənada istifadə olunsa da, "bəratəlqövl" daha çox rəsmi araşdırmaların, sorğu-sualların və ya hökumət səviyyəsində aparılan təftişlərin nəticələrinin rəsmi yazılı qeydinə aid idi. Bu qeyd, hadisənin ətraflı təsvirini, şahid ifadələrini və qərarları özündə əks etdirirdi. Yəni, sadə bir qeyd deyil, hərtərəfli və rəsmi bir sənəd idi.
Sizin nümunənizdə verilən cümlədə ("Hökumətə çatan bəzi şayiatı təftiş və təhqiq edib, bu barədə bəratəlqövl yazaq") "bəratəlqövl" sözü, aparılan araşdırmanın nəticələrinin rəsmi və yazılı olaraq sənədləşdirilməsini bildirir. Bu sənəd, şayiələrin təftişinin nəticələrini, təhqiqatın gedişatını və qərarları özündə əks etdirərək, hökumətə təqdim olunurdu.
Beləliklə, "bəratəlqövl" sözü yalnız məlumatın qeydə alınmasını deyil, həm də bu qeydin rəsmi, etibarlı və hüquqi əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğulayır. Bu söz, köhnə dövrün rəsmi dilinin zənginliyini və dəqiqliyini əks etdirən maraqlı bir nümunədir.