Bərzəx (ərəbcədən) sözü coğrafiyada və dini inanclar ədəbiyyatında fərqli mənalarda işlənir. Coğrafi mənada bərzəx, iki qitəni və ya qitəni yarımada ilə birləşdirən dar torpaq zolağı deməkdir. Bu dar torpaq parçası, həm coğrafi mövqeyinə görə, həm də tarixən burada baş vermiş hadisələrə görə böyük əhəmiyyət kəsb edə bilər. Məsələn, tarixi əhəmiyyətli ticarət yollarının üstündə yerləşən bir bərzəx, strateji ərazi olaraq müxtəlif dövlətlər arasında mübarizə mövzusu ola bilər. Qədim dövrlərdə bu cür ərazilər həm müdafiə, həm də hücum üçün əlverişli mövqe təmin edərək siyasi və iqtisadi gücün simvolu hesab olunub.
Dini kontekstdə isə bərzəx, ölüm ilə qiyamət arasında bir keçid mərhələsi, ruhların axirətə qədəm qoymadan əvvəl yaşadığı bir yer kimi təsvir edilir. İslam dini ədəbiyyatında geniş yer tutan bu anlayış, insan ruhunun ölümü ilə dünyadan ayrıldıqdan sonra qiyamətə qədər yaşadığı və hesabın veriləcəyi bir məkan olaraq qəbul edilir. Bərzəxin təsviri müxtəlif dini mətnlərdə və təsəvvüflərdə fərqli şəkildə verilsə də, ümumilikdə ruhlar üçün bir sınaq, təmizlənmə və ya hazırlaşma mərhələsi olduğu vurğulanır. Bu mərhələnin xarakteri insanın dünyadakı əməlləri ilə müəyyən olunur. Bəzi təsəvvüf ənənələrində bərzəx, insan ruhunun özünü tanıması və ilahi həqiqətləri dərk etməsi üçün bir fürsət kimi də qəbul edilir.
Beləliklə, "bərzəx" sözünün həm coğrafi, həm də dini mənaları dünyanın müxtəlif mədəniyyətlərində və inanclarında əksini tapmış, tarixi və fəlsəfi əhəmiyyət daşıyan bir anlayış olduğunu göstərir. Bu iki mənanın fərqliliyinə baxmayaraq, hər ikisi də dar bir keçid, bir sərhəd, bir nöqtədən digərinə keçid mərhələsini ifadə edir.