izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bəyan (ər. بيان) sözü geniş mənada bir şeyi aydın, dəqiq və ətraflı şəkildə anlatmaq, izah etmək, şərh etmək, ifadə etmək deməkdir. Sadəcə faktın bildirilməsindən daha çox, məsələnin bütün tərəflərini əhatə edən, anlaşıqlı və əsaslandırılmış bir təsvir verməyi nəzərdə tutur. Bu, sadəcə sözlərin sıralanması deyil, həm də dinləyicinin və ya oxucunun mövzunu tam qavramasını təmin etmək üçün düşünülmüş, qurulmuş bir təqdimatdır.

Bəyan, elmi bir məsələnin izahından tutmuş, hüquqi bir sənəddəki bəyanata, hətta şəxsi bir hissin ifadəsinə qədər müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər. Məsələn, bir həkimin xəstənin vəziyyəti barədə verdiyi məlumat, bir şahidin hadisə haqqında etdiyi təsvir, və ya bir yazıçının əsərindəki fikirlərinin ifadəsi bəyan nümunələridir. Hər bir halda, bəyanın əsas məqsədi aydınlıq, dəqiqlik və anlaşıqlılıqdır.

Bəyan, sadəcə faktların sadalanmasından fərqlənir. Faktların təqdim edilmə üsulu, onların ardıcıllığı, istifadə olunan dil və üslub bəyanın effektivliyini və təsir gücünü müəyyən edir. Yaxşı bir bəyan, həm məlumatlı, həm də cəlbedici olmalıdır. Dinləyici və ya oxucu üçün maraqlı və anlaşıqlı olmalıdır. Məlumatların təşkili, məntiqi ardıcıllığı və aydın ifadə edilməsi bəyanın əsas xüsusiyyətləridir.

Misal olaraq verilən “Həkimin bəyanına görə, taxıl çöplərini qırıb yerə tökən həmin bu...” cümləsində həkimin verdiyi tibbi diaqnoz və ya müşahidənin aydın və dəqiq bir şəkildə ifadə olunduğunu görürük. Bu ifadə, yalnız bir faktın bildirilməsi deyil, həm də həmin faktın əsaslandırılması və başqa məlumatlarla əlaqələndirilməsi üçün bir zəmin yaradır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz