Birbuynuzlu: (sif. zool.) Tək buynuzu olan heyvanı ifadə edən sifət. "Birbuynuzlu" sözü əsasən mifoloji varlıqlar və real həyatda mövcud olan bəzi heyvan növləri üçün istifadə olunur. Mifologiyada yer alan birbuynuzlu atlar (unikornlar) qüvvət, təmizlik və sehrlə əlaqələndirilir və əfsanəvi varlıqlar kimi təsvir olunurlar. Onlar ədəbiyyatda, incəsənətdə və folklorlarda tez-tez rast gəlinir, mistik bir simvol kimi qəbul edilir.
Real həyatda isə, "birbuynuzlu" termini əsasən təkbuynuzlu kərgədanlar üçün istifadə edilir. Bu heyvanların başlarının ön hissəsində uzun, iti bir buynuz var. Ancaq diqqət yetirmək lazımdır ki, bütün kərgədanlar birbuynuzlu deyil, bəziləri iki buynuzlu da ola bilər. Beləliklə, "birbuynuzlu" termini, yalnız bir buynuzu olan heyvanları müəyyən etmək üçün istifadə olunur və bu baxımdan spesifik bir zooloji təsvirdir.
Maraqlı bir məqam da odur ki, "birbuynuzlu" sözünün istifadəsi kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar daşıya bilər. Məsələn, "birbuynuzlu cücü" deyərkən, müəyyən bir xüsusiyyətə malik olan, bəlkə də nadir və fərqli bir cücü növü nəzərdə tutula bilər. Bu mənada "birbuynuzlu" daha çox metaforik və ya simvolik bir məna daşıyır.
Qısacası, "birbuynuzlu" sözü həm mifoloji təsəvvürləri, həm də zooloji gerçəkliyi əks etdirən maraqlı bir termindir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas mənası həmişə tək buynuzlu olmaqdır.