Birnüvəli: Sifət. Xüsusi bir əlamət olaraq, tək bir nüvəsi olan hüceyrələr və ya orqanizmlər üçün istifadə edilir. "Birnüvəli" termini, hüceyrənin genetik materialının təşkilatlanma formasını əks etdirir. Bitki, heyvan və ya bakteriya olsun, həyatın əsas vahidi olan hüceyrələr, genetik məlumatlarını ehtiva edən nüvəyə malikdirlər. Ancaq bəzi hüceyrələr yalnız bir nüvəyə sahibdirlər, digərləri isə çoxnüvəli ola bilərlər. Birnüvəlilik, hüceyrənin funksiyası və ümumi quruluşu üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Birnüvəli hüceyrələr, eukaryot hüceyrələrinin əsas xüsusiyyətlərindən biridir. Eukaryot hüceyrələr, nüvəsi membranla əhatə olunmuş mürəkkəb hüceyrələrdir. Prokaryot hüceyrələrdən fərqli olaraq (bakteriyalar və arxeylər), eukaryot hüceyrələr daha mütəşəkkil və ixtisaslaşmış strukturlara malikdirlər. Birnüvəli hüceyrələrin tək nüvəsi, hüceyrənin fəaliyyətini, böyüməsini və çoxalmasını idarə edən genetik materialın mərkəzi məkanıdır. Bu nüvədəki DNT, hüceyrənin bütün həyati proseslərini təyin edən genləri ehtiva edir.
Birnüvəli hüceyrələrə misal olaraq, insan bədənindəki əksər hüceyrələri göstərmək olar: əzələ hüceyrələri, sinir hüceyrələri, epitel hüceyrələri və s. Bunların hamısı bir nüvəyə sahibdir və bu da hüceyrənin düzgün işləməsi üçün vacibdir. Birnüvəli hüceyrələr, çoxnüvəli hüceyrələrlə müqayisədə, daha sadə bir quruluşa malikdirlər, lakin bu onların funksiyalarının əhəmiyyətini azaltmır. Əslində, birnüvəlilik, bir çox hüceyrə üçün optimal funksiyanı təmin edən əsas bir adaptasiyadır.
Beləliklə, "birnüvəli" termini, yalnız hüceyrənin tək nüvəyə sahib olmasını ifadə etmir, həm də onun quruluşunun və funksiyasının mühüm bir xüsusiyyətini vurğulayır. Bu termin, hüceyrə biologiyasında və tibbdə geniş istifadə olunur və hüceyrənin xüsusiyyətlərinin daha dəqiq təsvirini təmin edir.