Böyürtü sözü Azərbaycan dilində öküz, dana və bənzər iri buynuzlu heyvanların xarakterik səsini ifadə edir. Bu səs, heyvanın həcmi və fiziki vəziyyətindən asılı olaraq, müxtəlif tonlarda və intensivlikdə ola bilər. Sadəcə bir "mııı" səsi kimi qəbul edilməməlidir; əslində, böyürtü heyvanın duyğularını, məsələn, qorxu, acılıq, ya da əraziyə sahibçilik iddiası kimi məlumatları da ötürə bilər.
Böyürtü səsinin intensivliyi və tonu, heyvanın cinsi, yaşı, və fiziki vəziyyəti ilə sıx bağlıdır. Məsələn, gənc bir dananın böyürtüsü yetkin bir öküzün dərin, güclü səsindən fərqlənir. Həmçinin, heyvanın narahatlığı, təhlükədə olması və ya digər heyvanlarla ünsiyyəti də səsin xüsusiyyətlərini dəyişir. Bu səbəbdən, təcrübəli heyvandarlar böyürtü səsini eşidərək heyvanın vəziyyəti haqqında müəyyən qənaətə gələ bilirlər.
Ədəbiyyatda böyürtü, təbiətin səs-küyünün, kənd həyatının və ya ətraf mühitin təsvirində tez-tez istifadə olunan bir vasitədir. Misal olaraq, verilən sitatda olduğu kimi, "öküz böyürtüsü" səsi, kənd mənzərəsinin, sakit kənd həyatının və ya təbiətlə sıx əlaqənin simvolu kimi işlədilə bilər. Bu səs, oxucuda müəyyən bir əhval-ruhiyyə yaradır və mətnə özünəməxsus bir rəng qatır.
Qeyd etmək vacibdir ki, bəzi dillərdə böyürtü üçün müxtəlif ifadələr və ya sözlər mövcuddur. Bu, həm heyvanın növü, həm də səsin xüsusiyyətləri ilə bağlıdır. Azərbaycan dilində isə "böyürtü" sözü bu geniş mənanı əhatə edərək, iri buynuzlu heyvanların səsini ümumiləşdirir.