Buxaqlanma "Buxaqlanmaq" felindən törəmiş isimdir. Sadəcə olaraq buxarın əmələ gəlməsi kimi başa düşülməməlidir. Buxaqlanma, daha geniş bir kontekstdə, mayenin qaynama nöqtəsindən aşağı temperaturda buxar halına keçmə prosesidir. Bu, mayenin səthindən buxarın ayrılması ilə xarakterizə olunur və mayenin temperaturu ilə əlaqədardır; temperatur nə qədər yüksək olarsa, buxarlanma da bir o qədər sürətli olur.
Buxaqlanma prosesi təbiətdə və texnikada geniş yayılmışdır. Suyun buxarlanması, bitkilərin transpirasiyası, qarın və buzun əriməsi və sublimasiya bu prosesin bariz nümunələridir. Texnikada isə buxarlandırma, distillə, qurutma kimi proseslərdə buxarlanma mühüm rol oynayır. Məsələn, dəniz suyundan duz istehsalında, müxtəlif qida məhsullarının qurudulmasında və sənaye proseslərində buxarlanmadan geniş istifadə olunur.
Buxaqlanma sürətinə bir sıra amillər təsir göstərir. Bunlara mayenin temperaturu, səth sahəsi, ətraf mühitin rütubəti, hava təzyiqi və külək sürəti daxildir. Məsələn, isti və quru havada buxarlanma daha sürətli baş verir, çünki buxarlanan molekulların hava ilə təması daha yüksəkdir. Əksinə, rütubətli havada buxarlanma daha yavaş olur, çünki hava artıq su buxarı ilə doymuş olur.
Maraqlı bir məqam odur ki, buxarlanma prosesi ətraf mühitə istilik itkisinə səbəb olur. Çünki mayenin ən enerjili molekulları buxarlanaraq ayrılır, qalan molekulların orta kinetik enerjisi azalır, nəticədə mayenin temperaturu aşağı düşür. Bu prinsip soyuducu sistemlərdə və bəzi sərinləmə üsullarında tətbiq olunur.
Beləliklə, buxaqlanma sadəcə suyun buxarlanması deyil, temperaturla əlaqədar bir çox amilin təsirindən asılı olan, təbiət və texnikada geniş tətbiq olunan mürəkkəb bir fiziki prosesdir.