izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bütxana (fars. بُتخانه‎) sözü fars mənşəli olub, əslində "büt evi" mənasını verir. Azərbaycan dilinə fars dilindən keçmiş bu termin, tarixi dövrlərdə bütpərəstlərin ibadət etdikləri, bütlərin yerləşdirildiyi və dini ayinlərin icra olunduğu yerləri ifadə edir. Yəni, müasir məbəd anlayışına bənzər, lakin bütpərəst inanc sisteminə aid bir ibadətgahdır. Bütxana sadəcə bir bina olaraq deyil, eyni zamanda konkret bir ibadət yerini, bir dini mərkəzi, hətta o mərkəzin təmsil etdiyi dini sistemi də təcəssüm etdirir.

Tarixi mənbələrdə bütxana sözü tez-tez bütpərəstliyin simvolu kimi işlədilir. Bütpərəstliyin qadağan edildiyi dövrlərdə, bu söz mənfi konnotasiya daşıyıb, bütpərəstliyin və yanlış inancların məkanı olaraq qələmə alınırdı. Ancaq tarixi və mədəni irsimizi araşdırmaq baxımından bütxana anlayışı böyük əhəmiyyətə malikdir, çünki o, qədim insanların dini inancları, ayinləri və mədəniyyəti haqqında dəyərli məlumatlar verir.

Ədəbiyyatda bütxana sözü simvolik mənada da işlənə bilər. Məsələn, fikrin və ya hisslərin "bütxanası" deyərkən, bir insanın müəyyən bir fikrə və ya hissəyə bağlılığını, o fikr və ya hisslərin onun zehnində möhkəm yer tutmasını ifadə etmək olar. Bu mənada bütxana, insanın daxili dünyasında hakim olan fikirlər və ya duyğuların məkanı kimi təsəvvür oluna bilər.

Nümunə olaraq verilən şeir misrasında "viran olmuş bütxana" ifadəsi bütpərəstliyin tənəzzülə uğraması, köhnəlmiş inancların yerini yeni ideyalara verməsi kimi təfsir oluna bilər. Yəni, yalnız bir binanın deyil, bir sistemin, bir dövrün söndüyünün simvoludur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz