Carlamaq (f.): Bu söz köhnə Azərbaycan dilindən gələn və zamanla istifadə sahəsi daralsa da, hələ də bəzi dialektlərdə işlənən maraqlı bir termindir. Sadəcə “car çəkmək” və ya “uca səslə elan etmək” kimi tərcümə etmək onun zəngin mənasını tam əks etdirmir. Carlamaq, yalnız səs-küylü bir elan deyil, daha çox, bir xəbəri, bir əmri və ya bir hadisəni ucadan və açıq şəkildə, xüsusilə də ictimai əhəmiyyət kəsb edən bir şəkildə yaymaq deməkdir. Bu, səsin gücü ilə yanaşı, xəbərin təciliyyətini və əhəmiyyətini də vurğulayır.
Tarixi kontekstə nəzər salsaq, carlamaq əsasən rəsmi elanlar, hökümət qərarları, dini mərasimlər və mühüm xəbərlərin yayılması üçün istifadə olunardı. Məsələn, orta əsrlərdə çavuşların uca səslə elan etmələri, xalqa yeni qanunların, müharibə elanlarının və ya bayram günlərinin bildirilməsi carlamağın əyani nümunəsidir. Bu elançılar xüsusi geyim və atributlarla fərqlənir, səslərinin uzağa çatması üçün xüsusi texnikalardan istifadə edirdilər. Beləliklə, carlamaq sadəcə bir hərəkət deyil, həm də bir ənənə, bir sosial institut idi.
Müasir dövrdə carlamaq daha az istifadə olunsa da, bu sözün özünəməxsus emosional yükü və tarixi kökləri onu dilimizin maraqlı və zəngin sözləri sırasına daxil edir. Misal üçün, "cavab carlandı" ifadəsi hələ də qəti və aydın bir cavabın verildiyini ifadə etmək üçün işlədilə bilər. Beləliklə, carlamaq sözü yalnız lüğətlərdə deyil, həm də Azərbaycan dilinin mədəni irsinin bir hissəsi olaraq qalır.
Qısacası, carlamaq sadəcə uca səslə danışmaq deyil; bu, tarixi bir kontekstdə iştirakçıların diqqətini cəlb edən, xəbərin təciliyyətini və əhəmiyyətini vurğulayan bir ünsiyyət formasıdır.