Cavanlaşmaq sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış və çoxmənalı bir sözdür. Əsas mənası "yenidən cavan olmaq, gənclik halını əldə etmək" olsa da, kontekstə görə bir neçə fərqli mənada işlənə bilir. Sadəcə bioloji cəhətdən gənclik yaşını geri qaytarmaq mənasında deyil, həm də metaforik olaraq, ruhun, enerjinin, hətta görünüşün gənclik təravətinə qovuşması mənasını da verir.
Bioloji mənada cavanlaşmaq, elmi baxımdan hələ tam mümkün deyil, baxmayaraq ki, bu istiqamətdə intensiv tədqiqatlar aparılır. Ancaq müəyyən sağlam həyat tərzi vərdişləri – düzgün qidalanma, idman, kifayət qədər yatmaq, stresdən uzaq olmaq – insanın görünüşünü və özünü hiss etməsini gəncləşdirə bilir. Bu mənada, cavanlaşmaq öz üzərinizdə apardığınız işlərin, səylərin nəticəsidir.
Metaforik mənada isə cavanlaşmaq daha geniş bir məna kəsb edir. Məsələn, yeni bir həvəs, yeni bir məşğuliyyət, yeni bir eşq insanı əvvəlkindən daha enerjili, daha canlı, daha ruhlandırılmış edə bilər və bu hal "cavanlaşmaq" kimi ifadə olunur. Qocalmış bir insanın yenidən həyata maraq göstərməsi, yeni bir layihəyə başlaması, yaradıcılıqla məşğul olması da cavanlaşma kimi qəbul edilə bilər. Beləliklə, cavanlaşmaq yalnız bioloji bir proses deyil, həm də psixoloji və sosial bir vəziyyətdir.
Maraqlı bir məqam da odur ki, "cavanlaşmaq" sözü tez-tez "yenilənmək", "təravət tapmaq", "canlanmaq" kimi sinonim sözlərlə əvəz olunur. Bu da sözün çoxşaxəli mənasını və zəngin leksik imkanlarını göstərir. Ona görə də "cavanlaşmaq" sözünün mənasını anlamaq üçün həmişə kontekstə diqqət etmək lazımdır.