izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Cırıldamaq felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası kəskin, xoşagəlməz, ümumiyyətlə sürtünmədən yaranan səs çıxarmaqdır. Bu səs, adətən, metal üzərində metalın sürüşməsi, ya da quru, sərt bir cismin digər bir sərt cisim üzərində sürtülməsi nəticəsində yaranır. Cırcır kimi təkrarlanan və kəskin bir səs xarakteri daşıyır.

Misal olaraq, verdiyiniz cümlədəki "Arabanın yağlanmamış təkəri cırıldadığından Tərlan qabaqda gedən oğlanın cavabını eşidə bilmədi" ifadəsində təkərin metal hissələrinin sürtünməsi nəticəsində çıxan səsin qulağı narahat etməsi və Tərlanın səsi eşitməsinə mane olması vurğulanır. Bu, cırıldamağın əsəb pozuntusuna səbəb ola biləcək bir səs olması ilə bağlıdır.

Cırıldamaq, səsin intensivliyinə görə "cırtıldamaq"dan fərqlənir. Cırtıldamaq daha zəif, daha yüngül bir səs ifadə edir. Cırıldamaq isə daha güclü, daha kəskin və xoşagəlməz bir səsi ifadə edir. Məsələn, qapının menteşələrinin cırıldaması, yağlanmamış maşın hissələrinin cırıldaması, əşyaların bir-birinə sürtülməsindən yaranan kəskin səslər cırıldamaq kimi ifadə olunur.

Bundan əlavə, cırıldamaq bəzi hallarda metalla yanaşı, quru ağacın, kağızın və ya digər sərt materialların sürtülməsindən yaranan səsləri də ifadə edə bilər. Belə ki, quru ağac parçalarının bir-birinə sürtülməsi, kağızın cırılması zamanı çıxan səs də cırıldamaq kimi qəbul edilə bilər. Lakin bu hallarda səs daha çox "cırtıldamaq"a yaxın olsa da, kontekstə görə "cırıldamaq" da istifadə oluna bilər.

Nəticə etibarilə, "cırıldamaq" felini sadəcə "cırcır eləmək" olaraq tərif etmək qeyri-dəqiqdir. O, daha çox müxtəlif sərt materialların sürtünməsindən yaranan, kəskin, xoşagəlməz və ümumiyyətlə qulağı narahat edən səsi ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz