izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Cızıldamaq: Feil. Cız-cız səsi çıxarmaq, səthi sürtərək ya da sürtünərək xırıldayan bir səs yaratmaq mənasını verir. Bu səs adətən iki səthin sürtünməsindən, metalın metal üzərində sürüşdürülməsindən, ya da bir cismin quru, kobud bir səth üzərində süründürülməsindən yaranır. Səs keyfiyyətinə görə cızıltı, xırıltı, və ya dişləmə səsi kimi təsvir oluna bilər.

Cızıldamaq həm də metaforik mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, quru yarpaqların küləkdə cızıldadığını və ya qəribə, narahat edici bir hiss yaratdığını ifadə etmək üçün istifadə olunur. Bu metaforik istifadədə səsin əslində cızıldayan səs olmasına ehtiyac yoxdur; əsas odur ki, oxşar bir duyğu, təəssürat yaransın. Bu səbəbdən "ürəyi cızıldadı", "səsi cızıldayaraq danışdı" kimi ifadələr də ədəbiyyatda rast gəlinir.

Misal olaraq verilən “Pavluşa əlini alnına çəkdi, tər qızarmış dəmirin üstünə tökülərək cızıldadı” cümləsində cızıldamaq, tər əlinin qızmar dəmirin səthinə sürtülməsi ilə yaranan səsi ifadə edir. Bu, həm fiziki bir hərəkəti, həm də yaranan səsi təsvir edən konkret və canlı bir təsvirdir. Burada cızıldamaq sözü həm səsin keyfiyyətini, həm də dəmirin isti olması ilə əlaqədar olaraq yaranan ağrılı və ya narahatlıq verici bir hiss yaradır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz