Cizyə (ərəbcə: جزية, cizye) İslam tarixində müsəlman olmayan, əhli-zimmə adlandırılan qeyri-müsəlman əhalidən müsəlman dövlətinə ödənilən bir vergi növüdür. Bu verginin ödənilməsi qarşılığında qeyri-müsəlmanlar öz dinlərini sərbəst şəkildə yaşamaq, mal-mülklərini qorumaq və hüquqi müdafiəyə malik olmaq hüququna sahib idilər.
Cizyənin məqsədi sadəcə maliyyə toplamaq deyildi. O, eyni zamanda, müsəlman dövlətinin qeyri-müsəlman əhalisini qoruması və onların təhlükəsizliyini təmin etməsi ilə bağlı bir müqavilənin simvolu idi. Əsgərlik xidmətindən azad olunma müqabilində ödənilən bir vergi olaraq cizyənin məbləği və ödəniş şərtləri fərqli dövrlərdə və müxtəlif bölgələrdə dəyişirdi. Fərdi şəxslərin iqtisadi vəziyyəti, sosial statusu və yaşadıqları ərazinin iqtisadi imkanları nəzərə alınaraq müəyyən edilirdi.
Tarix boyu cizyənin tətbiqi və ədalətli şəkildə tətbiq olunması müxtəlif müzakirələrə və fərqli təfsirlərə səbəb olmuşdur. Bəzi alimlər onu ədalətli bir sistem kimi qiymətləndirirlərsə, digərləri isə onun ağır yüklərə və sosial ədalətsizliyə gətirib çıxardığını iddia edirlər. Cizyənin tətbiqinin siyasi və sosial konteksti, o dövrdəki iqtisadi və ictimai quruluşun xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla araşdırılmalıdır.
Müasir dövrdə cizyənin təhlili əsasən tarixi bir kontekstdə aparılır. Müasir siyasi və hüquqi sistemlərdə belə bir vergi sisteminin mövcudluğu qeyri-mümkündür. Lakin, cizyənin tarixi təhlili, orta əsr İslam dövlətlərinin qeyri-müsəlman əhali ilə münasibətlərinə, dini azadlıq anlayışına və dövlət-dini münasibətlərinə dair dəyərli məlumatlar verir.