Çağlayan sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termin olub, əsasən güclü axınla aşağıya doğru şırıldayan su kütləsini ifadə edir. Lüğətlərdəki “şəlalə” və “şırran” ifadələri çağlayanın sinonimləri olsa da, çağlayanın özünəməxsus xüsusiyyətlərini tam əks etdirmir.
Şəlalə ümumiyyətlə daha hündürlükdən düşən və daha möhtəşəm görünüşlü su axını üçün işlədilir. Şırran isə daha kiçik miqyaslı, bəzən daşların arasından axan və daha sakit bir su axını təsvir etmək üçün istifadə olunur. Çağlayan isə bu ikisinin arasında yer alır; həm hündürlükdən düşən, həm də daşların arasından axan, müxtəlif intensivliklərdə ola bilən sürətli su axını deməkdir.
Çağlayanın təsviri, səsinin gücü, suyun parıltısı və ətraf təbiətin gözəlliyi ilə tamamlanır. Sözün poetik təsiri də vardır; çağlayan, təbiətin gücünü və gözəlliyini əks etdirən, insanı valeh edən bir təbiət hadisəsidir. Həm də çağlayanlar ətraf mühitin əhəmiyyətli bir hissəsidir, çayların, göllərin və nəhayət, dənizlərin formalaşmasında mühüm rol oynayır.
Bir sözlə, çağlayan, yalnız bir su axını deyil, təbiətin dinamik, güclü və gözəl bir təzahürüdür. Onun möhtəşəmliyi, səsi və ətraf mühitə təsiri onu fərqləndirən əsas xüsusiyyətlərdir. Bu səbəbdən “şəlalə” və “şırran”dan fərqli olaraq, çağlayan sözünün özünəməxsusluğu və canlılığı daha çox hiss olunur.