Çaxmaqdaşı, tarixin qaranlıq dərinliklərindən gələn, insanlığın əbədi alov arzusunun simvolu olan bir mineral parçasıdır. Keçmişdə, insan məskənlərinin ətrafında, qədim ocaqların külündə və ya arxeoloji qazıntılarda tapılan bu qara, qəhvəyi və ya boz rəngli daş, sadəcə bir mineral deyildi; o, həyatın, istilik və işığın qoruyucusu idi. Çünki çaxmaqdaşı, odun əldə edilməsində əsas rol oynayırdı - insanlığın inkişafında əhəmiyyətli bir dönəm.
Çaxmaqdaşının bu unikal xüsusiyyəti, onun kimyəvi tərkibindən, xüsusilə də, kvars, kalsit və ya pirit kimi mineralların bir-birinə sürtülməsi zamanı yaranan yüksək temperaturlu qığılcımlarından qaynaqlanır. Bu qığılcımlar, quru ot, ağac qırıntıları və ya digər yanar materiallar ilə təmasda olduqda, alovun yaranmasına səbəb olurdu. Əsrlər boyu insanlar bu üsulla od əldə etmiş, evlərini isitmiş, yeməklərini bişirmiş və qaranlığı işıqlandırmışlar.
Çaxmaqdaşının tarixi, insan sivilizasiyasının tarixi ilə sıx bağlıdır. Arxeoloji tapıntılar göstərir ki, çaxmaqdaşının od almaq üçün istifadəsi, qədim dövrlərə, hətta Neolit dövrünə qədər uzanır. Bu daşlar, sadəcə bir vasitə deyil, həm də simvolik əhəmiyyət daşıyırdı. Həyatın, davamlılığın və ümidin simvolu olan alovu qorumaq, çaxmaqdaşının əhəmiyyətini daha da artırırdı.
Müasir dünyada, çaxmaqdaşının əhəmiyyəti azalsa da, tarixi və mədəni irsimizin vacib bir hissəsi olaraq qalır. "Baba qovu çaxmaqdaşı ilə alışdırıb çubuğu yandırdı" misalında olduğu kimi, ədəbiyyatda, xalq nağıllarında və əfsanələrdə çaxmaqdaşı, keçmişin əzəmətini və insanın təbiət üzərində qələbəsini əks etdirən bir simvol kimi yaşamağa davam edir.