izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çal-çəpər sözü Azərbaycan dilində əsasən köhnəlmiş bir termin olaraq istifadə olunur və "sökülüb dağılmış, yararsız hala düşmüş hasar, çəpər" mənasını verir. Sadəcə "çəpər" sözünün daha da vurğulanmış, dağılmış vəziyyətini ifadə edən bir formasıdır. "Çal" hissəsi burada qırıq, sınıq, dağılmış anlamını gücləndirir. Yəni, "çal-çəpər" deyərkən sadəcə bir çəpərdən deyil, dağılmış, yararsız hala düşmüş, bəlkə də uzun müddət təmir olunmamış və təbii amillərin təsirinə məruz qalmış bir hasardan bəhs edilir.

Misal olaraq verilən cümlələrdə də bu məna aydın görünür: "Çal-çəpər sökülüb dağılmışdı" cümləsi, tamamilə yararsız hala düşmüş bir hasarı təsvir edir. İkinci cümlədə isə "çal-çəpəri çoxdan dağılmış" ifadəsi bağın uzun müddət qəflətdə qalmış, baxımsız vəziyyətdə olduğunu göstərir. Beləliklə, "çal-çəpər" sözü sadəcə bir fiziki maneəni deyil, həm də ətraf mühitin və ya sahibinin diqqətsizliyini əks etdirən metaforik bir məna da kəsb edir.

Maraqlı bir tərəfi də odur ki, "çal-çəpər" ifadəsi daha çox poetik və ya ədəbi üslublarda işlədilir. Gündəlik danışıq dilində nadir hallarda rast gəlinir. Bu sözün istifadəsi, təsvirin daha canlı və obrazlı olmasına, oxucu və ya dinləyicidə müəyyən bir duyğu və təəssürat yaratmasına kömək edir. Məsələn, dağılmış bağçada ağ süfrənin təsviri, ziddiyyət üzərindən köhnəliklə yeniliyin, dağıntı ilə gözəlliyin qarşılaşmasını oxucuya daha effektli şəkildə çatdırır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz