izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çarpmaq felinin əsas mənası, bir cismin digərinə qüvvətli və birdən-birə toxunması, dəyməsi, vurmasıdır. Bu toxunma, sadəcə əlaqə deyil, həm də müəyyən bir təsir gücünün ötürülməsini əhatə edir. Misal olaraq, dalğanın sahilə çarpması, topun hədəfə çarpması və ya iki avtomobilin toqquşması göstərilə bilər. Bu mənada "çarpmaq" sözü "dəymək" və "vurmaq" sözləri ilə sinonim olsa da, "çarpmaq" daha çox qüvvətli və ani təsiri ifadə edir.

Lüğətlərdə daha çox fiziki təmas halında istifadəsi qeyd olunsa da, "çarpmaq" məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, bir fikir, bir hadisə və ya bir xəbər insanın zehininə birdən-birə və güclü təsir göstərərsə, bu da "çarpmaq" felindən istifadə olunmaqla ifadə oluna bilər. "Bu xəbər məni çox çarpdırdı" cümlesi bu məcazi istifadəyə nümunədir. Bu mənada "çarpmaq" sözü təəccüb, şok və ya heyrət hisslərini ifadə edir.

"Çarpmaq" feli həmçinin səs və işıq dalğaları üçün də işlədilə bilər. Məsələn, səsin divara çarpması və ya işığın güzgüdən əks olunması bu kateqoriyaya aiddir. Bu halda "çarpmaq" fiziki bir toqquşmadan daha çox, bir enerji axınının bir səthə və ya maneəyə təsiri mənasını daşıyır.

Kür çayının misalında olduğu kimi ("Kür nəhri sahildəki iri daşlara və sarı qayalara çarparaq hiddətlə çağlayırdı"), "çarpmaq" sözü sualtı cisimlərin və ya mayenin səthə, sahilə və ya maneəyə qüvvətli təsiri barədə də məlumat verir. Burada sözün dinamik, enerjili xarakteri xüsusilə vurğulanır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz