izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çən-duman: Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında yer alan "çən-duman" sözü, qatı və sıx dumanı, sisli havanı ifadə edir. Sadəcə "duman" və ya "sis" sözlərindən daha güclü bir təsviri təsirə malikdir. "Çən" sözü burada "qatı", "sıx", "yoğun" mənasında işlənir və dumanın həcminin, sıxlığının vurğulanmasına xidmət edir. Beləliklə, "çən-duman" ifadəsi adi duman deyil, görüş məsafəsini xeyli azaldan, hər şeyi bürüyən, sanki bir "çən" kimi ətrafı əhatə edən, olduqca qatı bir duman vəziyyətini təsvir edir.

Misal olaraq verilən "Koroğlu" əsərindən götürülmüş "bir su içim saatda çən-duman Çənlibeli bürüyürdü" cümləsində də bu qatı və sürətli dumanın təsviri aydın şəkildə əks olunur. Dumanın sürətlə yayılması və Çənlibeli ərazisini tamamilə bürüməsi, hadisənin dramatikliyinə və təsvirin canlılığına əlavə bir çalar verir. "Çən-duman"ın istifadəsi, həm dumanın fiziki xüsusiyyətlərini dəqiq ifadə edir, həm də oxucuda möhtəşəm və biraz da qorxulu bir təbiət hadisəsi təəssüratı yaradır.

Ümumiyyətlə, "çən-duman" sözü, Azərbaycan dilinin ifadə qabiliyyətini nümayiş etdirən, obrazlı və təsirli bir ifadədir. O, sadəcə olaraq bir hadisəni bildirməklə kifayətlənmir, həm də onun atmosferini, hisslərini və təsirini oxucuya daha yaxşı çatdırır. Bu sözü müasir ədəbiyyatda da qarşılaşmaq mümkündür, çünki dəqiq və təsirli təsvirlər yaratmaq üçün əvəzolunmaz bir vasitədir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz