Sis: Azərbaycan dilində “sis” sözü, atmosferin aşağı təbəqələrindəki kiçik su damcılarından və ya buz kristallarından təşkil olunmuş, görmə məsafəsini məhdudlaşdıran bir meteoroloji hadisəni bildirir. Əsasən yer səthinə yaxın yüksəkliklərdə əmələ gəlir və rütubətli, dumanlı bir görünüş yaradır. Sisin yaranması üçün havanın nisbi rütubətinin 100%-ə çatması, yəni havanın su buxarı ilə doyması lazımdır. Bu, havanın soyuması, su buxarının artması və ya hər iki halın birgə təsiri nəticəsində baş verir. Sisin sıxlığı və yayılma sahəsi müxtəlif amillərdən, o cümlədən temperatur, külək sürəti, relyef və ərazinin bitki örtüyündən asılıdır.
Mənşəyi: “Sis” sözünün etimologiyası türk dillərindən gəlir. Qohum dillərdəki şəkilləri də bu mənanı saxlayır. Sözün kökü, ehtimal ki, su buxarının kondensasiya prosesinə işarə edən bir kökdən törəmişdir.
Sinonimlər və əlaqəli sözlər: “Sis” üçün sinonim kimi “duman” sözü işlədilə bilər, lakin “duman” daha geniş bir anlayışdır və həm sis, həm də digər hava hadisələrini (məsələn, yanğın tüstüsü) əhatə edə bilər. “Çən” sözü isə köhnəlmiş bir sinonimdir və əsasən daha qalın və sıx sislər üçün işlədilir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Səhər tezdən qalın bir sis hər yeri bürümüşdü.
- Dağların başında asılı qalmış sis səmanı tamamilə örtmüşdü.
- Sis səbəbindən görmə məsafəsi çox azalmışdı.
- Dənizdən qalxan sis gəmini əhatə etdi.
- Qalın sis içində yol tapmaq çox çətin idi (burada "sis" daha qalın və sıx mənada işlənir).
- (Köhnəlmiş istifadə) Dağların başında qalın bir çən yatırdı.
Fərqli mənalar: Bəzi dialektlərdə “sis” sözü başqa mənalarda da işlənə bilər. Lakin bu, əsas meteoroloji mənasından kənarda qalan nadir istifadə hallarıdır.