Çərləmək – Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında yer alan, əsasən kənd təsərrüfatı ilə bağlı olan maraqlı bir feldir. Ən geniş mənası ilə heyvanların, xüsusilə də atların, çər xəstəliyinə tutulması deməkdir. Bu xəstəlik, qanla əlaqədar olan ciddi bir infeksiyadır və əvvəllər heyvanlar üçün ölümcül nəticələrə səbəb ola bilərdi.
Lüğətlərdə sadəcə "çər xəstəliyi tutmaq" kimi izah edilən "çərləmək" feli, daha dərinə gedilsə, o dövrün kənd həyatının, heyvanların əhəmiyyətinin və kənd təsərrüfatı ilə bağlı narahatlıqların əksini də əks etdirir. Atların, mal-qaranın sağlamlığı kəndlilər üçün həyati əhəmiyyət kəsb edirdi. Çünki onlar həm nəqliyyat vasitəsi, həm də əsas qida mənbəyi idi. Ona görə də bir atın çərləməsi böyük bir itki və problem demək idi.
Misal olaraq verilən "At çərləmişdir. Bu saat atdan qan almaq lazımdır" cümləsi, həm xəstəliyin təcili müdaxilə tələb etdiyini, həm də o dövrün müalicə üsullarından birini (qan alma) göstərir. Bu, sadəcə bir tibbi prosedur deyil, həm də insanın təbiətlə mübarizəsində, həyatını qorumaq üçün sərf etdiyi səylərin əyani təsviridir.
Beləliklə, "çərləmək" sözü bir sadə fel olmaqdan kənara çıxaraq, tarixi, mədəni və sosial kontekstini özündə əks etdirən, Azərbaycan kənd həyatının bir parçasını təcəssüm etdirən bir söz olaraq qəbul edilməlidir.