Çərtilmək – Azərbaycan dilində "çərtmək" felinin məchul növüdür. Bu, həm sadə, həm də dərin məna daşıyan bir söz olub, həm də əşyanın səthinə təsir göstərən hərəkətin nəticəsini ifadə edir.
Birinci mənası: Əsasən iti bir alət, məsələn, bıçaq, qayçı, ya da digər kəsici əşya ilə səthin çox az bir hissəsinin kəsilməsi, səthin cızıqlanması və ya xırda zədələnməsini bildirir. Bu zaman dərin kəsim yox, daha çox səthin üst qatının nazik bir şəkildə kəsilməsi baş verir. Misal üçün, meyvənin qabığının çərtilməsi, kağızın çərtilməsi və s. Bu mənada "cızılmaq", "səthi kəsilmək" ifadələri ilə sinonim ola bilər, lakin "çərtilmək" daha incə və nazik bir kəsimi ifadə edir.
İkinci mənası: "Yonulmaq" mənasında işlənir. Lakin burada, "yonulmaq"dan fərqli olaraq, daha səthi və nazik bir təbəqənin çıxarılması nəzərdə tutulur. "Yonulmaq" daha dərin və formal bir dəyişiklik yaradırkən, "çərtilmək" daha incə və bəzən nəzərə çarpmayan bir dəyişiklik əmələ gətirir. Məsələn, taxta parçasının çərtilməsi, daşın çərtilməsi, və s. Bu zaman səth hamarlaşdırılmır, daha çox səthin bir qismi üzərində kiçik dəyişikliklər baş verir.
Üçüncü məna (implikativ): Bəzən "çərtilmək" sözü metaforik olaraq da işlədilir. Məsələn, "nüfuzunun çərtilməsi" ifadəsi nüfuzun zəifləməsi, tənqidə məruz qalması, itirilməsi kimi mənalar daşıya bilər. Bu, sözün həqiqi mənasından çıxış edərək, daha geniş bir məna almasını göstərir.
Beləliklə, "çərtilmək" sözü sadə görünüşünə baxmayaraq, dərinlikli və çoxşaxəli mənalara malikdir və müxtəlif kontekstlərdə fərqli təfsir alır. Onun istifadəsi dilin zənginliyini və ifadə qabiliyyətini göstərir.