Çıxarma sözü, "çıxartmaq" fellərindən törəmə bir isimdir. Əsas mənası bir şeyin başqa bir şeydən ayrılması, uzaqlaşdırılması və ya götürülməsidir. Sadəcə bir əşyanın fiziki olaraq yerindən tərpədilməsini deyil, daha geniş bir məna kəsb edir.
Məsələn, "kitabxanadan kitab çıxarmaq" deyəndə kitabı rəfdən götürməyi nəzərdə tuturuq. Ancaq "hesabdan məbləğ çıxarmaq" deyəndə riyazi əməliyyatdan, yəni çıxma əməliyyatından danışırıq. Bu, çıxarma sözünün kontekstə bağlı olaraq müxtəlif mənalarda işlədilə biləcəyini göstərir.
Daha da genişləndirək: "məsələnin mahiyyətini çıxarmaq" deyəndə, məsələnin əsasını, özəyini anlamaq, müəyyən etmək mənası baş verir. Yəni, bir şeyin zahiri görünüşündən kənara çıxıb, onun əsl mənasını aşkar etmək. Bu mənada çıxarma, bir növ analiz və təhlil əməliyyatı kimi təsəvvür edilə bilər.
Həmçinin, "şübhəni çıxarmaq" ifadəsində olduğu kimi, şübhə və ya qeyri-müəyyənliyi aradan qaldırmaq, yəni sübut etmək, aydınlaşdırmaq mənası da vardır. Bu, çıxarma sözünün mənfi bir vəziyyəti aradan qaldırmaq, müsbət bir nəticəyə nail olmaq mənasında da işlədildiyini göstərir.
Beləliklə, "çıxarma" sözü sadə bir fiziki hərəkəti deyil, müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif mənalar kəsb edən, zəngin bir mənaya malik bir sözdür. Onun mənası həm konkret, həm də mücərrəd ola bilər və hər bir halda söhbətin məzmunundan asılı olaraq dəqiq şəkildə başa düşülməlidir.