Çirkləndirici: Sifət. Bu termin ətraf mühitə, canlılara və ya əşyalara zərər verən, onların təbii vəziyyətini pozaraq keyfiyyətlərini aşağı salan maddələr, proseslər və ya fəaliyyətlər üçün istifadə olunur. Sadəcə "çirk edən", "xarab edən" və ya "kirləndirən" mənalarından daha geniş bir mənaya malikdir. Çirkləndirici, təsir etdiyi obyektə və ya mühitə görə müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər. Məsələn, hava çirkləndiriciləri (məsələn, avtomobillərin buraxdığı tüstülər, sənaye tullantıları), su çirkləndiriciləri (məsələn, sənaye tullantıları, pestisidlər, kanalizasiya suları), torpaq çirkləndiriciləri (məsələn, ağır metallar, kimyəvi gübrələr) kimi fərqləndirilir.
Çirkləndirici amillər yalnız maddələr deyil, həm də səs-küy, işıq və ya radioaktiv şüalanma kimi enerji formaları ola bilər. Bu amillər canlı orqanizmlərə birbaşa zərər verə bilər, ətraf mühitin balansını pozaraq ekosistemləri məhv edə bilər və ya insan sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər. "Maşınlar çirkləndirici qazlar buraxır" cümləsində "çirkləndirici" sözü, hava keyfiyyətinə mənfi təsir göstərən və insan sağlamlığı üçün təhlükə yaradan zərərli qazları ifadə edir.
Son illərdə sənayenin sürətli inkişafı ətraf mühitin çirklənməsinin əsas səbəblərindən biridir. Sənaye müəssisələri hava, su və torpağa çoxlu miqdarda çirkləndirici maddələr buraxır, bu da qlobal iqlim dəyişikliyinə, biomüxtəlifliyin azalmasına və insan sağlamlığının pisləşməsinə səbəb olur. Ona görə də çirkləndirici amillərin təsirlərini azaltmaq üçün ciddi tədbirlər görülməli və davamlı inkişaf prinsiplərinə əməl edilməlidir.