Çölqazı (lat. Anser anser) Azərbaycan faunasının tərkib hissəsi olan vəhşi bir qaz növüdür. "Vəhşi qaz" tərifi çölqazının əsas xüsusiyyətini qısaca ifadə etsə də, onun həyat tərzi, görünüşü və əhəmiyyəti barədə daha geniş məlumat vermək vacibdir.
Bu iri cüssəli quş, güclü qanadları və xarakterik qısa boyun ilə seçilir. Rəngi əsasən bozumtul-qəhvəyi tonlarda olsa da, bədəninin müxtəlif hissələrində daha açıq və ya qaranlıq çalarlar müşahidə olunur. Çölqazları adətən sürülər halında yaşayır və köçəri quşlardır. Yazda şimal ölkələrindən yuva qurmaq üçün Azərbaycana gəlirlər, payızda isə cənuba doğru köç edirlər.
Onların əsas qidasını su bitkiləri, otlar və müxtəlif bitki toxumları təşkil edir. Çölqazları yuvalarını su hövzələrinin yaxınlığında, bataqlıqlarda və ya sıx bitkili sahələrdə qururlar. Dişi çölqazı adətən 4-6 ədəd yumurta qoyur və onları təxminən 28 gün boyunca bəsləyir. Balalar ana və ata quş tərəfindən qorunur və qidalanır.
Çölqazı Azərbaycanın ətraf mühitinə və biomüxtəlifliyinə mühüm töhfə verən bir növdür. Onların sayının qorunması ətraf mühitin mühafizəsi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Təəssüf ki, brakonyerlik və yaşayış yerlərinin məhv olması çölqazlarının sayının azalmasına səbəb olur. Bu səbəbdən çölqazlarının qorunması üçün müvafiq tədbirlərin görülməsi vacibdir.
Ümumilikdə, çölqazı sadəcə "vəhşi qaz" deyil, həm də Azərbaycanın təbiət aləminin zənginliyini əks etdirən, öyrənilməyə və qorunmaya layiq olan maraqlı bir quş növüdür.