izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çürümək (f.): Mikroorqanizmlərin, əsasən bakteriya və göbələklərin həyati fəaliyyətinin nəticəsində üzvi maddələrin parçalanması və xarab olması prosesidir. Bu proses zamanı mürəkkəb üzvi birləşmələr sadə birləşmələrə parçalanır, nəticədə maddənin ilkin strukturu və xassələri dəyişir, bəzən isə tamamilə itirilir. Çürümə prosesi, təbiətdəki maddələrin dövranında mühüm rol oynayır, ölü orqanizmlərin təbii şəkildə parçalanmasını təmin edir.

Çürümə müxtəlif amillərdən asılı olaraq sürət və şəkildə fərqlənə bilər. Bunlara temperatur, rütubət, hava dövranı, maddənin tərkibi və mikroorqanizmlərin növü aiddir. Məsələn, isti və nəm mühitdə çürümə prosesi daha sürətli gedir. Taxta, meyvə-tərəvəz, heyvan leşi kimi üzvi maddələr çürüməyə daha meyllidirlər. Ancaq bəzi maddələr, məsələn, bəzi metallar, çox yavaş çürüyür və ya ümumiyyətlə çürümürlər.

Çürümənin praktik əhəmiyyəti çox böyükdür. Bir tərəfdən, təbiətdəki maddələrin dövranını təmin etməklə ekosistemlərin tarazlığını qoruyur. Digər tərəfdən isə, qida məhsullarının xarab olmasına, tikililərin dağılmasına səbəb olur və bu baxımdan insan fəaliyyətinə mənfi təsir göstərir. Buna görə də, çürümənin qarşısını almaq üçün müxtəlif üsullar, məsələn, konservləşdirmə, sterilizasiya, qurudulma və s. tətbiq olunur.

Misallar: Taxta əşyalar uzun müddət açıq havada qaldıqda çürüyərək yararsız hala düşür. Yağışlı havada yerdə qalan meyvələr tez çürüyür. Bitki və heyvan leşlərinin çürüməsi nəticəsində torpaq qidalandırıcı maddələrlə zənginləşir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz