Da: Azərbaycan dilində "da" sözcüyü çoxfunksiyalı bir partikula olub, əsasən danışanın məsələyə münasibətini, duyğularını və ya həyəcanını ifadə etmək üçün işlənir. Onun mənası və təsiri isə cümlədəki yeri və intonasiyadan çox asılıdır. Sadəcə bir əlavə kimi görünən bu kiçik söz, həm mətnə canlılıq qatır, həm də mənanın incəliklərini ortaya qoyur.
Funksional baxımdan "da"nın bir neçə əsas istifadəsi var: İlk növbədə, danışanın təəccüb, şübhə, təsdiq, inkar, kədər, sevinc kimi müxtəlif duyğularını bildirmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "Gəldi, da!" cümləsindəki "da" təəccüb və ya gözlənilməz bir hadisənin ifadəsini gücləndirir. "Gəlmədi, da!" cümləsində isə inkarı vurğulayır və bəlkə də məyusluğu ifadə edir.
İkincisi, "da" sözü bəzi hallarda danışanın fikrini daha ətraflı izah etmək, əlavə məlumat vermək və ya vurğu etmək üçün işlədilir. Məsələn, "Çox çalışdı, da, amma nəticə əldə edə bilmədi" cümləsində "da" əvvəlki fikri tamamlayır və çalışmanın səyini vurğulayır. Bu zaman "da"nın intonasiyası xüsusilə vacibdir və mənanın dəyişməsinə səbəb ola bilər.
Üçüncüsü, "da" bəzi dialektlərdə cümlənin sonuna əlavə olunaraq danışanın nitqinin daha təbii və rahat səslənməsinə kömək edir. Bu istifadə daha çox danışıq dilində müşahidə olunur və yazılı dilə o qədər də uyğun gəlmir.
Qısaca, "da" sözcüyü sadə görünüşünə baxmayaraq, Azərbaycan dilinin zənginliyini və ifadə imkanlarını genişləndirən, həmçinin danışanın nitqinin daha canlı və ifadəli olmasını təmin edən maraqlı bir partikula hesab olunur. Onun dəqiq mənasını anlamaq üçün isə həm cümlənin kontekstini, həm də intonasiyanı nəzərə almaq lazımdır.