Dadbilmə (gustation) beş əsas duyğudan biri olaraq, dil vasitəsilə qidaların və mayelərin dadını qəbul etmə qabiliyyətimizi təsvir edir. Sadəcə "bir şeyin dadını bilmək" ifadəsindən daha geniş bir mənaya malikdir. Dadbilmə, qida maddələrinin kimyəvi tərkibinin dil üzərindəki reseptorlar vasitəsilə beyinə ötürülməsi prosesini əhatə edir.
Bu proses, dad qönçələri adlanan mikroskopik quruluşlar vasitəsilə həyata keçirilir. Dad qönçələri əsasən dilin səthində, lakin damaq və boğazda da yerləşir. Hər bir dad qönçəsi, müxtəlif dadlara reaksiya verən bir neçə reseptor hüceyrəsini ehtiva edir. Bu reseptorlar, şirin, acı, turş, duzlu və umami kimi əsas dadları ayırd edir. Elmi araşdırmalar göstərir ki, bəzi mədəniyyətlərdə əlavə dad kateqoriyaları da mövcuddur.
Dadbilmə qabiliyyəti, yalnız qidanın dadını müəyyən etməkdən daha çox funksiyaya malikdir. Qidanın təhlükəsizliyi və qəbul edilə bilərliyi barədə məlumat verir. Acı dad, tez-tez zəhərli maddələrlə əlaqələndirilir və qoruyucu bir mexanizm olaraq işləyir. Şirin dad isə enerji mənbəyini göstərir. Dadbilmə həmçinin, iştahı tənzimləmək və həzm sistemini fəallaşdırmaqda mühüm rol oynayır.
Yaş, xəstəliklər və dərmanlar dadbilmə qabiliyyətinə mənfi təsir edə bilər. Yaşlandıqca dad qönçələrinin sayı azalır və dad alma qabiliyyəti zəifləyir. Bəzi xəstəliklər, məsələn, diabet və böyrək çatışmazlığı dad bilmə qabiliyyətini dəyişə bilər. Bəzi dərmanlar da dad bilmə duyğusuna təsir edir. Buna görə də, dadbilmə qabiliyyətinin dəyişməsi, həkimə müraciət etmək üçün əlamət ola bilər.
Nəticə etibarilə, dadbilmə sadəcə bir duyğu deyil, həm də sağlamlığımız və rifahımız üçün vacib bir fizioloji prosesdir. Qidanın dadını qəbul etməklə yanaşı, qorunma, enerji qəbulu və həzm proseslərinin tənzimlənməsində də mühüm rol oynayır.