Damar: İnsan və heyvanların bədənində, qan və ya limfanın dövranını təmin edən boruşəkilli orqanlar sisteminin əsas tərkib hissəsidir. Bu sistem, ürəkdən bədənə və bədəndən ürəyə mayenin daşınmasını təmin edir, orqanizmin həyat fəaliyyətinin davamı üçün zəruri olan oksigen, qida maddələri və hormonları hüceyrələrə çatdırır, metabolizmanın məhsullarını isə xaric edir.
Qan damarları üç əsas tipə bölünür: arteriyalar, venalar və kapilyarlar. Arteriyalar ürəkdən qanı orqanlara aparır və adətən qalın divarlı, elastik və yüksək təzyiqə malikdirlər. Venalar isə qanı orqanlardan ürəyə qaytarır, divarları arteriyalardan nazik və təzyiqi daha aşağıdır. Kapilyarlar ən incə qan damarlarıdır və arteriyaları venalarla birləşdirir, burada qan və ətraf toxumalar arasında maddələr mübadiləsi baş verir. Qanın bu incə damarlar şəbəkəsindən keçməsi, hüceyrələrin oksigen və qida maddələri ilə təmin olunmasını və tullantı məhsullarının aradan qaldırılmasını təmin edir.
Limfa damarları isə limfanın dövranını təmin edir. Limfa, toxumalarda toplanan artıq maye, zülallar və tullantı məhsullarından ibarət bir mayedir. Limfa damarları limfanı toxumalardan limfa düyünlərinə aparır, burada zərərli maddələr süzülür və immun sisteminin fəaliyyəti üçün vacib olan limfositlər istehsal olunur. Limfa damarları ilə qan damarları bir-biri ilə əlaqəli olub, bədənin ümumi maye balansının tənzimlənməsində mühüm rol oynayırlar.
Damarların sağlamlığı ümumi sağlamlıq üçün son dərəcə əhəmiyyətlidir. Damar xəstəlikləri, məsələn, ateroskleroz (damarların xolesterin plakaları ilə tıxanması), ürək-damar xəstəliklərinin əsas səbəblərindən biridir və ürək infarktına, insultlara və digər ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Sağlam həyat tərzi, düzgün qidalanma və müntəzəm fiziki fəaliyyət damar sağlamlığını qorumaq üçün mühüm addımlardır.