Arteriya (yun. ἀρτηρία - artēria) anatomiyada ürəkdən bədənin müxtəlif orqan və toxumalarına oksigenlə zəngin qanı daşıyan qan damarına deyilir. Bu, sadəcə qan daşıyan bir boru deyil, kompleks bir sistemin ayrılmaz hissəsidir və onun funksiyası, həyatın davam etməsi üçün son dərəcə vacibdir.
Arteriyaların divarları üç əsas təbəqədən ibarətdir: tunica intima (daxili təbəqə), tunica media (orta təbəqə) və tunica adventitia (xarici təbəqə). Daxili təbəqə hamar endotelial hüceyrələrdən ibarətdir ki, bu da qanın sərbəst axınını təmin edir və qan laxtalanmasının qarşısını alır. Orta təbəqə isə əsasən hamar əzələ liflərindən və elastik liflərdən təşkil olunmuşdur. Bu təbəqə arteriyaların diametri və qan axınının tənzimlənməsində mühüm rol oynayır. Xarici təbəqə isə kollagen və elastik liflərdən ibarətdir və damara möhkəmlik verir.
Arteriyaların ən böyüyü aortdur – ürəkdən çıxan və bədənin əsas arteriya sisteminin başlanğıcını təşkil edən əsas damardır. Aortdan daha kiçik arteriyalar, arteriollar və nəhayət kapilyarlar budaqlanır. Bu budaqlanma şəbəkəsi bütün orqanlara və toxumalara oksigen və qida maddələrinin çatdırılmasını təmin edir. Qeyd etmək lazımdır ki, arteriyalarda qan təzyiqi venozlara nisbətən daha yüksəkdir, bu da ürəyin güclü sıxılmaları sayəsində baş verir.
Arteriyaların sağlamlığı insan sağlamlığı üçün əsasdır. Arteriyaların divarlarında ateroskleroz kimi xəstəliklər inkişaf edə bilər ki, bu da damarların daralmasına və tıxanmasına gətirib çıxarır, ürək-damar xəstəliklərinə səbəb olur. Sağlam həyat tərzi, düzgün qidalanma və müntəzəm fiziki fəaliyyət arteriyaların sağlamlığını qorumaqda mühüm rol oynayır.
Yəni, sadəcə "qanı ürəkdən bədənin müxtəlif üzvlərinə aparan damar" deyil, arteriya mürəkkəb bir sistemin tərkib hissəsidir, həyatın davamı üçün vacib olan kompleks bir bioloji strukturdur və onun sağlamlığına diqqət yetirilməsi həyati əhəmiyyət kəsb edir.