Dekabristlər (rus. Декабристы) 1825-ci il dekabrın 14-də çar Rusiyasında baş vermiş tarixi üsyanın iştirakçılarına verilən addır. Bu üsyan, o dövrün mütləqiyyət rejiminə və sərt təhkimçilik sisteminə qarşı yönəlmiş, əsasən liberal və demokrat ideallarla ruhlanmış zadəganların cəsarətli, lakin uğursuz bir cəhdi idi. Dekabristlər, cəmiyyətdə bərabərsizlik və ədalətsizliyi aradan qaldırmaq, kəndlilərə azadlıq vermək və konstitusiya hakimiyyəti qurmaq kimi məqsədlərə can atırdılar.
Üsyanın əsas səbəbi, çar I Aleksandrın gözlənilmədən ölümü və taxta varisi I Nikolayın qeyri-məşru şəkildə hakimiyyətə gəlməsi idi. Bu hadisə ölkədə qarışıqlığa və siyasi qeyri-müəyyənliyə səbəb oldu. Dekabristlər, bu qarışıqlıqdan istifadə edərək, öz inqilabi planlarını həyata keçirməyə cəhd etdilər. Lakin, onlar zəif təşkilatlanma, əlaqələrin qeyri-kafi olması və çar ordusunun gücünə qarşı mübarizədə aciz qaldılar.
Dekabristlər hərəkatının əhəmiyyəti, Rusiyada ilk ciddi inqilabi çıxış olması və gələcək inqilabi hərəkatlar üçün əsas qoyması ilə bağlıdır. Onlar öz idealları uğrunda mübarizə aparmaqdan çəkinmədilər və rus tarixində demokratiya və azadlıq mübarizəsinin ilk səhifələrini yazdılar. Üsyan yatırıldı, çoxlu sayda dekabrist həbs olundu, sürgün edildi və ya edam edildi. Ancaq onların cəsarətli və özünü fəda edən hərəkəti, çarizmin sona çatmasına doğru gedən uzun və mürəkkəb yolda bir addım oldu və rus intellektual dairələrində dərin təsir bağışladı.
Dekabristlər hadisəsi sadəcə bir üsyan deyil, Rusiya tarixinin siyasi və sosial inkişafında dönəm əhəmiyyətli bir hadisədir. Onların idealları və mübarizəsi, Avropada gedən liberalizm və milli azadlıq hərəkatlarından təsirləndiyi kimi, gələcək nəsillərə də ilham mənbəyi olaraq qalıb.