Sosial-demokrat sözü iki əsas hissədən ibarətdir: "sosial" və "demokrat". "Sosial" sözü cəmiyyət, ictimai həyat, insanların birgə yaşayışı ilə bağlı hadisələri, prosesləri və münasibətləri ifadə edir. Latınca "socialis" sözündən götürülmüşdür və "cəmiyyətə aid olan, cəmiyyətlə əlaqədar" mənasını verir. "Demokrat" isə yunanca "demos" (xalq) və "kratos" (hakimiyyət) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir və "xalqın hakimiyyəti" mənasını ifadə edir. Beləliklə, sosial-demokrat sözü əslində "cəmiyyətin xalq tərəfindən idarə olunması tərəfdarı" kimi izah edilə bilər.
Lüğətlərdəki qısa izah "Sosial-demokrat partiyasının üzvü, sosial-demokratiya tərəfdarı" olsa da, bu, sözün mənasını tam əhatə etmir. Çünki sosial-demokrat sadəcə bir partiya üzvlüyündən daha geniş bir ideoloji mövqeyi ifadə edir. Sosial-demokratlar adətən kapitalizmin bəzi mənfi cəhətlərini aradan qaldırmaq, iqtisadi bərabərsizliyi azaltmaq, sosial ədaləti təmin etmək üçün dövlətin fəal rolunu dəstəkləyirlər. Bu, iqtisadiyyatda dövlətin müdaxiləsini, sosial proqramların genişləndirilməsini, əməyin hüquqlarının qorunmasını, ədalətli vergiləndirməni və s. əhatə edə bilər.
Sosial-demokratiya ideoloji spektrdə mərkəzdə yer alır və həm liberal, həm də sosialist ideyaların elementlərini özündə birləşdirir. Onlar tam miqyaslı sosialist inqilabını deyil, demokratik yollarla cəmiyyətin təkmilləşdirilməsini tərəfdar tuturlar. Beləliklə, "sosial-demokrat" sözü, bir siyasi partiya üzvlüyündən əlavə, müəyyən bir sosial-iqtisadi və siyasi dünyagörüşünü, cəmiyyətin inkişafı haqqında müəyyən bir konsepsiyanı da ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- O, ölkənin aparıcı sosial-demokrat partiyasının sədridir.
- Sosial-demokratlar əmək haqlarının artırılması üçün təzyiq göstərirlər.
- Onun sosial-demokrat baxışları onu sosial ədalət mübarizəsinə yönəltmişdir.
- Seçkilərdə sosial-demokratlar əhəmiyyətli uğurlar əldə etdilər.