Demokratlaşma, "demokratlaşmaq" fellərindən törəmiş bir isimdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq demokratikləşmə prosesi kimi izah edilməsinə baxmayaraq, gerçəklikdə çox daha mürəkkəb və çoxşaxəli bir hadisəni əks etdirir.
Demokratlaşma, cəmiyyətin siyasi, iqtisadi və sosial həyatının bütün sahələrində demokratik prinsiplərin, dəyərlərin və institutlarının tədricən və ya sürətlə qurulması və möhkəmləndirilməsi prosesidir. Bu, sadəcə seçkilərin keçirilməsi və ya yeni bir konstitusiyanın qəbul edilməsi ilə məhdudlaşmır. Əslində, demokratlaşma uzunmüddətli, dinamik və bəzən də ziddiyyətli bir prosesdir ki, bu proses cəmiyyətin bütün üzvlərinin siyasi iştirakına, hüquq bərabərliyinə, azlıqların hüquqlarının qorunmasına və hakimiyyətin məsuliyyətinə əsaslanır.
Demokratlaşma prosesi müxtəlif amillərin təsiri altında baş verir. Bu amillərə iqtisadi inkişaf, təhsilin səviyyəsi, vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı, media azadlığı, siyasi mədəniyyət, beynəlxalq təzyiq və s. aiddir. Hər bir cəmiyyətin özünəməxsus tarixi, mədəni və sosial konteksti olduğundan, demokratikləşmə prosesinin gedişi və nəticələri də fərqlənə bilər. Bəzi hallarda bu proses sürətli və nisbətən sakit baş verir, digər hallarda isə mübarizə, qarşıdurma və hətta zorakılıqla müşayiət oluna bilər.
Demokratlaşma, həmçinin, mövcud demokratik sistemlərin təkmilləşdirilməsi və daha səmərəli hala gətirilməsi prosesini də əhatə edir. Bu, korrupsiyanın aradan qaldırılması, səlahiyyətlərin balanslaşdırılması, qanunçuluğun gücləndirilməsi və insan hüquqlarının daha yaxşı qorunması kimi məsələləri özündə birləşdirir. Beləliklə, demokratikləşmə, sabit və davamlı bir proses olaraq, həmişə inkişafdadır və heç vaxt tam olaraq başa çatmış hesab edilə bilməz.
Qısacası, demokratikləşmə yalnız siyasi həyatda deyil, həm də sosial və iqtisadi həyatda bərabərliyi, ədaləti və azadlığı təmin etməyə yönəlmiş mürəkkəb, uzunmüddətli və dinamik bir prosesdir.