Deyək ki sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir ara sözdür. Əsasən, müəyyən bir vəziyyəti, hadisəni və ya ehtimalı təsvir edərkən, mühakimə yürütmək, müəyyən bir fərziyyə irəli sürmək məqsədilə işlədilir. Sözün özündəki "deyək ki" ifadəsi bir qədər ehtimal xarakteri daşıyır, tam əminlik ifadə etmir, yəni təsvir edilən hadisənin real olub-olmaması müəyyən deyildir. Bu, bir növ həmsöhbətin fikrini yoxlamaq, onunla birgə düşünmək və ya fikirləri müzakirə etmək üçün istifadə olunan bir vasitədir.
Funksional cəhətdən "deyək ki", "tutaq ki", "fərz edək ki", "elə bil ki" kimi sözlərlə sinonimdir. Lakin bunlar arasında incə bir məna fərqi də vardır. Məsələn, "tutaq ki" daha çox riyazi və məntiqi əsaslandırma tələb edən hallarda, "fərz edək ki" daha rəsmi və elmi kontekstlərdə işlənilir. "Elə bil ki" isə daha çox görünüş, xarici təəssüratlar üçün istifadə olunur. "Deyək ki" isə daha sadə, daha gündəlik nitqdə istifadə edilən, daha az formal bir ifadədir. Hər üçü də müəyyən bir fərziyyəni irəli sürmək üçün istifadə olunsa da, "Deyək ki" daha çox söhbət, müzakirə, anlaşma axtarmaq məqsədi daşıyır.
Misal olaraq verilən "Deyək ki, bu gün xəstələndin" cümləsində söhbət gedən şəxsin həqiqətən xəstə olub-olmaması önəmli deyil. Daha çox xəstəlik vəziyyətində nələr baş verə biləcəyi haqqında düşünmək, fikir yürütmək üçün istifadə olunur. Başqa bir misalda olduğu kimi, "Yaxşı, deyək ki, atam kişidi, gözü qızışıb, bəs bu nə üçün evini-eşiyini..." cümləsində "atam kişidi" ifadəsi bir fakt kimi deyil, sonrakı mühakimə üçün bir əsas, bir fərziyyə kimi qəbul edilir.
Nəticə olaraq, "Deyək ki" sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksik ehtiyatının tərkib hissəsi olub, nitqdə fərziyyə, ehtimal ifadə etmək, fikir mübadiləsi aparmaq və mühakimə yürütmək üçün effektiv bir vasitədir. Onun istifadəsi danışığın təbii və axıcı olmasına kömək edir.