Dəliləşmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "dəli olmaq"dan çox daha çoxtərəflidir. Bu söz, insanın normal düşüncə və davranış qabiliyyətini müvəqqəti olaraq itirərək, həddən artıq emosional və ya psixoloji bir vəziyyətə düşməsini ifadə edir. Dəliləşmə, dəlilik halına tam düşməməklə yanaşı, ancaq müəyyən bir müddət ərzində, adətən güclü bir təsir altında, bu vəziyyətin əlamətlərini göstərməyi bildirir.
Dəliləşmənin səbəbləri çox müxtəlifdir. Güclü qəzəb, qorxu, kədər, şok və ya digər intensiv emosiyalar dəliləşməyə səbəb ola bilər. Həmçinin, ağır xəstəlik, zehni travma və ya psixi pozğunluqlar nəticəsində də insan müvəqqəti olaraq dəliləşə bilər. Belə hallarda insanın davranışı nəzarətdən çıxır, məntiqli düşünmə qabiliyyəti azalır və ya tamamilə yox olur, hərəkətləri qeyri-adekvat və gözlənilməz olur.
Məsələn, "Onun acığı tutanda dəliləşir" cümləsində dəliləşmə, qəzəbin şiddətinin insanı normal davranışdan kənarlaşdıracaq qədər güclü olduğunu göstərir. Bu zaman insan özünü idarə edə bilmir, qeyri-adi hərəkətlər edir, bəlkə də özünə və ya ətrafdakılara ziyan vura bilər. Yəni, dəliləşmə, müvəqqəti bir ağıl pozğunluğunun, emosional partlayışın ifadəsidir.
Dəliləşməni "özündən çıxmaq", "azğınlaşmaq", "dəli kimi hərəkət etmək" kimi ifadələrlə əvəz etmək olar, ancaq bu ifadələr dəliləşmənin bütün mənasını tam əhatə etmir. Dəliləşmə daha çox bir vəziyyətin, bir halın ifadəsidir, və bu halın müvəqqəti və emosional səbəblərlə bağlı olduğu vurğulanmalıdır.