Dəmirtikan (lat. Berberis) – əsasən mülayim iqlim zonalarında yayılmış, çoxillik, tikanlı kollardan ibarət bir bitki cinsidir. Onun ilk mənası botanikada istifadə olunur və yerə sərilən, tikanlı gövdəsi ilə seçilən bu bitkini təsvir edir. Dəmirtikanın gövdəsi əyilmiş, budaqları isə çoxlu miqdarda iti tikanlarla örtülüdür. Bu tikanlar, bitkini heyvanlardan qorumaq üçün təbii bir müdafiə mexanizmidir. Bitkinin parlaq, oval formalı yarpaqları və kiçik, sarı rəngli çiçəkləri var. Meyvələri isə turş dadlı, qırmızı giləmeyvələrdir və bəzi növləri yeməlidir. Hətta bu meyvələrdən mürəbbə və ya şirə hazırlanır.
İkinci mənası isə daha çox gündəlik həyatda istifadə olunur və sahələrin, bağların və ya digər ərazilərin hasarlanması üçün istifadə olunan tikanlı məftili bildirir. Bu məftil, dəmirtikan bitkisinin tikanlı görünüşünə bənzədiyinə görə bu adı almışdır. Tikanlar, metaldan hazırlanmış nazik tellərlə birləşdirilmiş olub, keçilməz bir maneə yaradır. Həmçinin, əkin sahələrini heyvanlardan qorumaq məqsədi ilə də geniş istifadə olunur. Yəni, dəmirtikan adı həm təbii bir bitkini, həm də onun görünüşündən ilhamlanaraq hazırlanmış süni bir maneəni ifadə edir.
Maraqlı fakt kimi qeyd edək ki, dəmirtikan bitkisi yalnız özünün estetik görünüşü ilə deyil, həm də müalicəvi xüsusiyyətləri ilə də tanınır. Bəzi mədəniyyətlərdə onun meyvələrindən və yarpaqlarından müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunur. Ancaq bitkinin hansı hissəsinin necə istifadə olunacağı barədə mütləq mütəxəssislərlə məsləhətləşmək lazımdır.