Dərdi-hal sözü farsca "dərd" və ərəbcə "hal" sözlərindən əmələ gəlmiş bir birləşmədir. Lüğətlərdə əsasən "dərd" sözünün üçüncü mənası ilə əlaqələndirilsə də, "dərdi-hal" daha geniş və spesifik bir məna kəsb edir.
Sadəcə "dərd" demək deyil, "dərdi-hal" bir xalqın, bir millətin, bir cəmiyyətin ümumi problemlərini, çətinliklərini, ehtiyaclarını, həyat tərzini, vəziyyətini, qısaca, ümumi halını əhatə edən daha geniş bir anlayışı ifadə edir. Bu, yalnız maddi ehtiyacları deyil, həm də mənəvi, sosial, siyasi və mədəni durumunu da əhatə edir.
Bir millətin "dərdi-hal"ını anlamaq üçün onun içində yaşamaq, onunla birgə yaşamaq, onun problemlərini dəri üzərindən hiss etmək, onun mədəniyyətini və dəyərlərini anlamaq lazımdır. Kənardan müşahidə etmək, yalnız statistikanın və rəqəmlərin arxasında gizlənən həqiqi mənzərəni görmək üçün kifayət deyil. "Kənarda durmaqla millətin ehtiyacını və dərdi-halını bilmək olmaz" deyimi də məhz bu gerçəyi vurğulayır.
Beləliklə, "dərdi-hal" anlayışı, sadəcə bir sıra problemlərin siyahısı deyil, həm də bu problemlərin əlaqələndirilməsi, onların arxasındakı səbəblərin araşdırılması, ümumi vəziyyətin dərk edilməsi deməkdir. Bu, empati, anlayış və dərin araşdırma tələb edən mürəkkəb bir konsepsiyadır.