Dərman-davacat sözü Azərbaycan dilində, əsasən, müxtəlif növ dərman və müalicə vasitələrinin ümumi adını bildirir. Bu ifadə, sadəcə "dərman" sözündən daha geniş məna daşıyır, çünki müxtəlif tərkibli və təsirli vasitələri bir araya gətirir. "Davacat" komponenti isə, müalicənin kompleksliyini, müxtəlif üsulların tətbiqini vurğulayır.
Sözün tərkib hissələrini ayrıca nəzərdən keçirək: "Dərman" sözü öz mənası ilə tanışdır – xəstəliyin müalicəsi və ya sağalmasına yönələn hər hansı bir maddə və ya prosedur. "Davacat" isə daha çox köhnə və nadir istifadə olunan bir sözdür və "müalicə vasitələri", "dərmangah", "müalicə üsulları" kimi mənaları ehtiva edə bilər. Beləliklə, "dərman-davacat" ifadəsi bir xəstəliyin müalicəsi üçün istifadə olunan bütün vasitələri, dərmanları, məlhəmləri, otları və digər müalicə üsullarını əhatə edir.
Gətirilən nümunədə ("Bir neçəsi də vardı ki, papiros tüstülədir, dərman-davacat iyinə tütün qoxusu da qatırdı") dərman-davacatların müxtəlif olması və onların iyinin digər qoxularla (bu halda tütün) qarışması vurğulanır. Bu, dərmanların müxtəlif tərkibə malik olması, müxtəlif bitki və maddələrdən hazırlanması ilə əlaqədar ola bilər. Həmçinin, bu ifadə, köhnə dövrlərdə dərmanların hazırlanma üsullarının primitivliyini və tərkibinin müasir standartlardan fərqli olduğunu göstərir.
Nəticə olaraq, "dərman-davacat" ifadəsi folklorik rəngli, zəngin məna daşıyan bir ifadədir ki, müxtəlif növ dərman və müalicə üsullarını əhatə edir və onların müxtəlifliyini, hətta qarışıqlığını ifadə edə bilir. Bu ifadə, həm də keçmişin dərmançılıq təcrübəsinə işarə edərək, dilin tarixi və mədəni inkişafını əks etdirir.